12. Das Substantiv
(Rzeczowniki)

Die Substantive bezeichnen Lebewesen, Personen und Dinge, sowie abstrakte Begriffe, wie Gefühle, Gadanken, Zustände. Zu den Substantiven zählen Eigennamen, Vornamen, Titel, geografische Namen, sowie Bezeichnungen für Tätigkeiten und Sachverhalte.
Substantive werden dekliniert. Die verschiedenen Substantivformen kommen in grammatischen Kategorien des Genus (Geschlecht: maskulin, feminin, neutral), der personalen oder nichtpersonalen Zugehörigkeit (männliche personale und nichtpersonale Substantive haben unterschiedliche Deklinationsendungen), des Numerus (Einzahl, Mehrzahl), und des Kasus (Fälle) zum Ausdruck.

12.1 Beispiele zu Substantiven
(Przykłady rzeczowników)

12.1.1 Konkrete Substantive
(Rzeczowniki samodzielne)
Konkrete Substantive bezeichnen Gegenstände, Erscheinungen und Lebewesen. zB. cłowjek (m), Mensch (m),; dziejcio (n), Kind (n),; kowoul (m), Schmied (m),; pjes (m), Hund (m),; kot (m), Katze (f),; šypa (f), Schaufel (f),; stróm (m), Baum (m),; koło (n), Fahrrad (n),; šrâk (m), Schrank (m),; jabko (n), Apfel (m),; taša (f), Tasche (f),; gřib (m), Pilz (m),; desc (m), Regen (m),; gřmjot (m), Gewitter (n),; citruna (f), Zitrone (f),; zoki (pl.), Socken (pl.),;

12.1.2 Abstrakte Substantive
(pojęcia abstrakcyjne)
Abstrakte Substantive bezeichnen Vorgänge, Zustände, Sachverhalte, Eigenschaften, Vorstellungen zB. uciecha (f), Freude (f),; mjyłość (f), Liebe (f),; myśli (f, pl.), Gedanken (m, pl.),; zgorsyniy (n), Ärger (m),; niepořųndek (m), Unordnung (f),; złość (f), Wut (f),; śmjych (m), Lachen (n),; zouwiść (f), Neid (m),; mųndrość (f), Weisheit (f), Klugheit (f),; organizacjou (f), Organisation (f),;

12.1.3 Stoffnamen
(Rzeczowniki nazywające substancję, materiał)
Substantive, die Stoffe, Materialien oder Substanzen benennen. zB. woda (f), Wasser (n),; mlyko (n) (Milch (f),; mjŷso (n), Fleisch (n),; łolej (m), Öl (n),; łocet (m), Essig (m),; střybło (n), Silber (n),; žejlazo (n), Eisen (n),; pjyřy (n, pl.), Federn (f, pl.),; petrołljum (m), Petroleum (n),; dřewo (n), Holz (n),; piwo (n), Bier (n),; špyrytus (m), Spiritus (m),; bencin (m), Benzin (n),; cukjer (m), Zucker (m),;

12.1.4 Eigennamen
(Nazwy własne)
Eigennamen bezeichnen einzelne Personen, Länder Städte, Orte, Straßen, Gebäude, Behörden, Institute. zB. Łodra (f), Oder (f),; Łopole (n), Oppeln (n),; Břyg (m), Brieg (n),; Wrocłouw (m), Breslau (n),; Krakôw (m), Krakau (n),; Warsawa (f), Warschau,; Rejska (f), Therese (f),; Syma (m), Simon (m),; Stanik (m), Stanislaus (m),; Nyska (f), Agnes (f),; Rusyjou (f), Rußland (n),; Sudejty (pl.), Sudeten (pl.),; Čechy (pl.), Tschechien, Tschechische Republik,; Polskou (f), Polen (n),; Âglyjou (f), England (n),;

12.1.5 Personale und nichtpersonale Substantive
(Rzeczowniki nieosobowe i rzeczowniki osobowe)

Personale Substantive bezeichnen Personen, Familiennamen, Titel, Berufe, Nationalitäten Verwandschaftsgrade. zB. matka (f), Mutter (f),; profesor (m), Professor (m),; elektrykouř (m), Elektriker (m),; zouk (m), Lehrer (m),; Niymjec (m), Deutscher (m),; dziewucha (f), Mädchen (n),; kuzinka (f), Kousine (f),; synek (m), Junge (m),;
Nichtpersonale Substantive bezeichnen alle anderen Lebewesen, (Tiere, Pflanzen), Gegenstände, Vorkommnisse, Handlungen, oder Komplexe von Sachen.zB. kóń (m), Pferd (n),; rózycka (f), Rose (f),; ksiųzka (f), Buch (n),; niejdziejla (f), Sonntag (m),; stwořyniy (n), Wesen (n),; předouwaniy (n), Verkauf (m),; tejater (m), Theater (n),;

12.2 Genus (Geschlecht)
(Rodzaj: męski, żeński, nijaki)

Jedes Substantiv hat ein bestimmtes Geschlecht. Im Oberschlesischen unterscheidet man drei Genera: das Maskulinum, das Femininum und das Neutrum.
Einige Substantive bilden nur die Mehrzahl (Pluraliatantum).zB. widły (pl.) , Gabel (f),; wrota (pl.), Tor (n),; jargany (pl.), Orgel (f),; galouty (pl.), Hose (f),;
Beispiel:


Geschlecht

maskulin

feminin

neutral

chłop

Mann

kobjyta

Frau

łokno

Fenster

budynek

Haus

izba

Stube

kuře

Kücken

kachlouk

Kachelofen

chysa

Flur

mjasto

Stadt

golet

Sülze

plómpa

Pumpe

radjo

Radio



Zu den Maskulina gehören Substantive wie Lebewesen mit männlichem Geschlecht sowie unbelebte Substantive , die im Auslaut des Nominativs (Singular) meistens einen Konsonanten haben. Maskulina enden fast immer auf einen Konsonanten. Dazu zählen zB. die Endungen: -a, -ac, -ant, -c, , -ch, -d, -dź, -g, -ec, -ejl, -et, -ek, -f, -g, -ik, -in, -ista, -j, -jek, -k, -jl, , -m, , -o, -och, -ouc, -ot, -ouk, -p, -r, , -s, -st, , -t, -uch, -ur, -us, -w , -zd, -yk, -yř, -ŷk.
Beispiele dazu sind unter Punkt 2.1.3 Suffix angegeben.
Wenige männliche Substantive enden auf einen Vokal. zB. kopala (m), Totengräber (m),; mųndrala (m), Schlauberger (m),; kómunista (m), Kommunist (m),;
Feminine Substantive enden im Nominativ (Singular) meistens auf den Vokal „a“. Typischer Suffix ist zB. „-ka“. matka (f), Mutter (f),; šoulka (f), Tasse (f),; swoucka (f), Schneiderin (f),; Aber auch andere Suffixe wie: -c, ,-cia, -ew, -i, -ica, -jl, -jou, -l, , -ść, , -dź kommen vor.

Neutrale Substantive enden meistens auf den Vokal „o“, „e“, „y“, „-um“ zB. łokno (n), Fenster (n),; postřadło (n), Fernglas (n),; kuřynto (n), Kücken (n),; pole (n), Feld (n),; ciejle (n), Kalb (n),; scejściy (n), Glück (n),; ściyrniy (n), Stoppelfeld (n),; zyciy (n), Leben (n),; gymnazjum (n), Gimnasium (n),;

Es gibt eine große Anzahl von Substantiven, deren Geschlecht im Oberschlesischen und im Deutschen unterschiedlich ist. zB. słóńce (n), Sonne (f),; ksiųzka (f), Buch (n),; šakjet (m), Jackett (n),; kóń (m), Pferd (n),; kabejl (m), Kabel (n),; wołnųg (m), Wohnung (f),; šeslųg (m), Chaiselongue (f), Liege (f),; Im Deutschen wird das Geschlecht an den Artikeln erkannt. In der oberschlesischen Sprache ist für das Geschlecht die Endung des Substantivs im Nominativ (Singular) ausschlaggebend.

Ähnlich wird die Einteilung der Substantive in der polnischen, tschechischen und slowakischen Sprache vorgenommen. Einige Beispiele:

12.2.1 Substantive in der tschechischen Sprache.
(Rzeczowniki w języku czeskim)

In der tschechischen Sprache werden die Substantive nach drei Geschlechtern unterschieden: dem Maskulinum, dem Femininum und dem Neutrum.
Maskulina enden fast immer auf einen Konsonanten. Die Endungen können hart sein zB. bei dům (m), (Haus),; hlad (m), (Hunger),; oder weich sein, zB. otec (m), (Vater (m)),; pokoj (m), (Zimmer (n), Ruhe (f)),;
Feminina enden meistens auf den Vokal „a“ oder „e“. zB. matka (f), (Mutter),; lampa (f), (Lampe (f)),; židle (f), (Stuhl (m)),; oder auch auf einen Konsonanten zB. předsíň (f), (Flur (m)),; noc (f), (Nacht (f)),; kost (f), (Knochen (m)),;
Neutra enden auf die Vokale „o“, „e“, „ě“, „í“. zB. pole (n), (Feld (n)),; okno (n), (Fenster (n)),; kolo (n), (Rad (n), Fahrrad (n)),; město (n), (Stadt (f)),;

12.2.2 Substantive in der polnischen Sprache
(Rzechowniki w języku polskim)

In der polnischen Sprache enden maskuline Substantive meistens auf einen Konsonanten zB. ojciec (m), (Vater (m)),; dom (m), (Haus (n)),; głód (m), (Hunger (m)),; pokój (m), (Zimmer, Friede (m)),; pies (m), (Hund (m)),; mąż (m), (Mann (m)),; oder manchmal auch auf „a“. zB. mężczyzna (m), (Mann (m)),; mówca (m), (Redner (m)),; dentysta (m), (Zahnarzt (m)),;

Die femininen Substantive haben meistens die Endung „a“ aber auch „i“.zB. matka (f), (Mutter (f)),; lampa (f), (Lampe (f)),; szkoła (f), (Schule (f)),; siostra (f), (Schwester (f)),; pani (f), (Frau (f)),; Aber auch Konsonanten kommen vor. zB. noc (f), (Nacht (f)),; kość (f), (Knochen (m)),;

Die sächlichen Substantive enden auf „o“, „e“, „ę“ oder „um“.zB. pole (n), (Feld (n),; okno (n), (Fenster (n)),; koło (n), (Rad (n),; miasto (n), (Stadt (f)),; gymnazjum (n), (Gimnasium(n)),; imię (n), Vorname (m),; źrebię (n), Fohlen (n),;

12.2.3 Substantive in der slowakischen Sprache.
(Rzeczowniki w języku słowackim)

Die männlichen Substantive
enden in der slowakischen Sprache meistens auf einen Konsonanten. zB. otec (m), (Vater (m)),; dom (m), (Haus (n)),; hlad (m), (Hunger (m)),; pokoj (m), (Ruhe (f), Frieden (m)),; pes (m), (Hund (m)),; študent (m), (Student (m)),; muž (m), (Mann (m)),; manchmal auch auf „a“. zB. sudca (m), (Richter (m)),;
Die weiblichen Substantive haben die Endungen: „a“, „osť“, „ áreň“, „i“.zB. matka (f), (Mutter (f)),; lampa (f), (Lampe (f)),; škola (f), (Schule (f)),; sestra (f), (Schwester (f)),; ulica (f), (Straße (f)),; pani (f), (Frau (f)),; lekáreň (f), (Apotheke (f)),; noc (f), (Nacht (f)),; kosť (f), (Knochen (m)),;
Die sächlichen Substantive enden auf „o“, „e“, „ie“, zB. pole (n), (Feld (n)),; okno (n), (Fenster (n)),; mesto (n), (Stadt (f)),; zdravie (n), (Gesundheit (f)),;

12.3 Numerus (Einzahl, Mehrzahl)
(Liczba: liczba pojedyncza, liczba mnoga)

In der oberschlesischen Sprache gibt es wie im Deutschen einen Singular (Einzahl) und Plural (Mehrzahl). Die meisten Substantive besitzen beide Numerusformen.
Neben den Mehrzahlformen gibt es für einige paarweise vorkommenden Körperteile noch die Formen des Duals (Zweizahl).

Einige Substantive kommen nur in der Singularform vor (Singulariatantum). Dazu zählen zB. Eigennamen: Wrocłouw, Krakôw, Bytóń, Łopole, Łodra (f). Rejska, Helmut, Jŷndra, Zofi, Syma, und andere Substantive, wie mlyko (n), scejściy (n), lôd (m), žejlazo (n), złoto (n), kapusta (f), krew (f), dřewo (n), mjyłość (f), pokôj (m),

Andere treten nur im Plural auf. (Pluraliatantum), zB. mozyrki (pl.), nozycki (pl.), widły (pl.), klysce (pl.), drozdze (pl.), dřwi (pl.), dřicki (pl.), kudły (pl.), křciny (pl.), ónterhołze (pl.), šije (pl.), grabje (pl.), brejle (pl.), pleca (pl.), galouty (pl.), wrota (pl.), puca (pl.), karasejle (pl.), štrajchowaniy (pl.), Gody (pl.), zniwa (pl.), grody (pl.), pjųndze (pl.), pleca (pl.), ferje (pl.). Das Wort widołka (f), und klysc (m) (Zool.) haben eine andere Bedeutung. Das Wort puco (n) heißt Lungenflügel. Das Wort pjyniųndz (m), heißt Geldstück (n),;

Die Pluralformen (Nominativ) werden gebildet, durch Hinzufügen der Pluralendung an den Wortstamm oder es wird die Singularendung durch eine Pluralendung ersetzt. zB. lampa (f), lampy (pl.),; dziewucha (f), dziewuchy (pl.),; kokot (m), kokoty (pl.),; pole (n), pola (pl.),; zoucka (f), zoucki (pl.),; kamjyń (m), kamjynie (pl.),; stróm (m), strómy (pl.),; scyglik (m), scygliki (pl.),; cajska (f), cajski (pl.),; ajmer (m), ajmry (pl.),; blajštift (m), blajštifty (pl.), heft (m), hefty (pl.), koło (n), koła (pl.).
Einige Substantive haben im Plural einen anderen Wortstamm als im Singular. zB. cłowjek (m), ludzie (pl.),; rok (m), lata (pl.),; synek (m), chłopcy (pl.),;

In den benachbarten Sprachen bildet man die Mehrzahl ähnlich wie in der oberschlesischen Sprache., Man geht von dem Nominativ (Singular) aus und ersetzt die Einzahl-Endung des Substantivs durch die Mehrzahlendung (Nominativ, Plural), oder man hängt die Mehrzahlendung an die Einzahl-Form des Substantivs an.
Einige Beispiele:
Aus der Polnischen Sprache.
dom (m), domy (pl.),; kot (m), koty (pl.),; kamień (m), kamienie (pl.), lampa (f), lampy (pl.),; podłoga (f), podłogi (pl.),; róża (f), róże (pl.),; pole (n), pola (pl.),; okno (n), okna (pl.),; krzesło (n), krzesła (pl.),;

Aus der tschechischen Sprache. pokoj (m), pokoje (pl.),; kopec (m), kopce (pl.),; den (m), dny (pl.), stûl (m), stoly (pl.),; dům (m), domy (pl.),; pluh (m), pluhy (pl.),; kůň (m), koně (pl.),; učitelka (f), učitelky (pl.),; žena (f), ženy (pl.),; píseň(f), písně (pl.),; kost (f), kosti (pl.),; město (n), města (pl.),; kuře (n), kuřata (pl.),;

Aus der slowakischen Sprache. muž (m), muži (pl.),; učiteĺ (m), učitelia (pl.),; chlap (m), chlapi (pl.),; dom (m), domy (pl.),; ulica (f), ulice (pl.),; flaša (f), flaše (pl.),; noc (f), noci (pl.),; škola (f), školy (pl.),; pole (n), polia (pl.),; mesto (n), mestá (pl.),; okno (n), okná (pl.),;

12.4 Kasus (Fälle)

(Przypadek)

Die oberschlesische Deklination hat zwei Numeri: einen Singular (Einzahl) und einen Plural (Mehrzahl), und jeder Numerus hat sieben Kasus (Fälle). Die meisten Substantive haben eine Singular- und eine Pluralform. Unter Punkt 12.3 sind einige Substantive genannt, die nur ein Numerus aufweisen.

Kürzel

Kasus (Ob. Schl.)

gibt Antworten auf die Fragen

N

Nominativ

chto?, co?

wer?, was?

G

Genitiv

(łod) kogo?, (łod) cego?, cyj?, cyjou?, cyjy?

wessen?

D

Dativ

kómu?

wem?

A

Akkusativ

kogo?, co?

wen?, was?

I

Instrumental

skí?, s (z) cý?

mit wem?, mit was?, womit?

L

Lokativ, oder Präpositiv

ło kí?, ło cý?,; auf die Frage wo?, dzie?, Antwort, na oder we

über wen?, über was?, worüber?, wo?

V

Vokativ

Rufform bei direkter Anrede



Fälle in den benachbarten Sprachen

Kasus,Kürzel

Poln.
(Fragen)

Tschech.
(Fragen)

Slow.
(Fragen)

N

kto?, co?

kdo?, co?

kto?, čo?

G

kogo?, czego?

koho?, čeho?, čí?

čí?, čia?, čie?, koho?, čoho?

D

komu?, czemu?

komu?, čemu?

komu?

A

kogo?, co?

koho?, co?

koho?, čo?

I

kim?, czym?

(s) kým?, (s) čím?

s kým?, s čím?

L / P

o kim?, o czym?

o kom?, o čem?

(auf die Frage wo?), kde? (Antwort): v, vo, na

V

bei direkter Anrede

bei direkter Anrede

wird nicht mehr verwendet


12.5 Nominativ Singular
(Mianownik, liczba pojedyncza)

Der Nominativ ist kein Präpositionalkasus.
Der Nominativ ist die Grundform des Substantivs. Im Nominativ steht das Subjekt des Satzes. (die Person oder der Gegenstand der Handlung). Der Nominativ steht fast nie mit einer Präposition zusammen.
Fragen:chto?, co?
Unter Punkt 12.2 Genus (Geschlecht) sind Beispiele der Substantive mit ihren Endungen im Nominativ angegeben worden. Unter Punkt 12.3 sind die Pluralformen der Substantive im Nominativ angegeben worden.
Beispiele:
Swoucka syje klejd., Die Schneiderin näht ein Kleid.; chto syje?, swoucka., wer näht?, die Schneiderin (f),; Jou wjâ, ize ujek přijejdzie jutro., Ich weiß, daß der Onkel morgen angereist kommt.; chto wjy?, jou., wer weiß?, ich,; Łón robi w grubje., Er arbeitet in der Grube.; chto robi?, łón.; wer arbeitet, er,; Farouř dzierzy kouzaniy., Der Pfarrer hält eine Prädigt.; Chto dzierzy kouzaniy?, farouř,; wer hält die Prädigt?, der Pfarrer.; Malyř štrajchuje trepâ. Der Maler streicht die Treppe.; chto štrajchuje?, malyř,; wer streicht?, der Maler,; Tyn kościoł wybudowali juz štyrysta lout tymu., Diese Kirche haben sie schon vor vierhundert Jahren erbaut.; co wybudowali, kościoł, was haben sie gebaut?, die Kirche.; Sklepy juz sų zaparte., Die Geschäfte sind schon geschlossen.,; co je zaparte?, sklepy,; was ist geschlossen?, die Geschäfte,; Łopole lezy nad Łodrų., Oppeln liegt an der Oder.; co lezy?, Łopole,; was liegt?, Oppeln,;


12.6 Genitiv Singular

(Dopełniacz, liczba pojedyncza)

Der Genitiv kommt mit oder ohne einer Präposition vor.
Der Genitiv bezeichnet den Besitzer oder die Zugehörigkeit eines Gegenstandes oder eines Wesens.
Der Genitiv steht statt des Akkusativs, wenn ein transitives Verb verneint wird.
Der Genitiv steht nach bestimmten und unbestimmten Mengenangaben.
Der Genitiv steht nach Verben, die einen Wunsch oder einen Mangel ausdrücken.
Der Genitiv dient zur Zeitangabe und wird nach bestimmten Zahlwörtern (Numeralien) zur Mengenangabe gebraucht.
Der Genitiv steht bei einigen Präpositionen: zB. bez, (ohne),; do, (in, nach),; před, ( für wen, für was ),; łod (von),; ze, (aus, von),; nałokoło, ringsherum),; kole, (neben),; u, (bei),;
(Die deutschen Entsprechungen dirigieren manchmal in einen anderen Fall.)

Fragen: (łod) kogo?, (łod ) cego?, (do) kogo?, (bez ) kogo?, (bez) cego?, cyj?, cyjou?, cyjy?

Der Genitiv hat im Singular bei Substantiven folgende Endungen:
Bei belebten männlichen Substantiven, die auf einen harten Konsonanten auslaufen kommt die Endung „-a“, vor. (sh. dazu Kapitel, Schreibung, Wortbildung, Wortarten,; Punkt 1.2 Konsonanteneinteilung).

Nominativ: brat (m), Bruder (m),; zouk (m), Lehrer (m),; golac (m), Frisör (m),; synek (m), Junge (m),; łojciec (m), Vater (m),; woł (m), Ochse (m),; šymejl (m) (Zool.), Schimmel (m) (Zool.),; pawant (m) (Zool.), Bremse (f), (Zool.),; kret (m) (Zool.), Maulwurf (m) (Zool.)),; kopruch (m), Mücke (f),; scyglik (m), (Zool.), Stieglitz (m) (Zool.),; harynek (m) (Zool.), Hering (m) (Zool.),; Amerykón (m), Amerykaner (m),; góroul (m), Bergbewohner (m),; bajtejl (m), Bengel (m),; chrostoul (m) (Zool.), Kröte (f) (Zool.),; gbur (m), Bauer (m),; głowouk (m) (Zool.), Kaulquappe (f) (Zool.),; hajndyk (m) (Zool.), Truthahn (m) (Zool.),;

Genitiv, Singular: mycka łod brata,; stolik łod zouka,; nozycki łod golaca,; graśka łod synka,; galouty łod łojca,; rogi łod woła,; łogón łod šymla,; noga łod pawanta,; kretowina łod kreta,; ryjek łod koprucha,; śpjyw scyglika,; křept łod harynka,; pismo łod Amerykanra,; syr łod góroula,; bal łod bajtla,; głowa łod chrostoula,; łųka łod gbura,; łogónek łod głowouka,; koroule łod hajndyka,;
Männliche Substantive, die die Endungen "-a", "-osta", "-ista" haben, werden im Singular wie weibliche Substantive dekliniert. Sie bekommen die Endung "-y". zB. kómunista (m) (Nominativ Singular),; (łod) kómunisty (Genitiv Singular).
Bei unbelebten männlichen Substantiven, die auf einen Konsonanten auslaufen endet der Genitiv Singular auf „-a“, oder „-u“.

Nominativ: dach (m), Dach (n),; heft (m), Schreibheft (n),; budynek (m), Haus (n),; fojerek (m), Feuerchen (n),; chlyb (m), Brot (n),; autobus (m), Bus (m),; fejler (m), Fehler (m),; bót (m), Stiefel (m),; cas (m), Zeit (f),; desc (m), Regen (m),; dziyń (m), Tag (m),; bóncejl (m), Steintopf (m),; gutalin (m), Schuhcreme (f),; klamôr (m), verlotterter Gegenstand (m),; golet (m), (Sülze (f),; kadubek (m), Nistkasten (m),; płot (m), Zaun (m),; mak (m), Mohn (m),; dųmb (m), Eiche (f),; kjeř (m), Busch (m),; śwjyrk (m), Fichte (f),; gřib (m), Pilz (m),; mjôd (m), Honig (m),; groch (m), Erbse (f),; palec (m), Finger (m),; kóń (m), Pferd (n),; pogřyb (m), Beerdigung (f),; scwourtek (m), Donnerstag (m),; kómunismus (m), Kommunismus (m),; pjųntek (m), Freitag (m),; gřmjot (m), Gewitter (n),;

Genitiv: skořupa łod dachu,; dekejl łod hefta,; ściana łod budynka,; flama łod fojerka,; krómka łod chleba,; koła łod autobusa,; pismo bez fejlera,; noupjŷntek łod bóta,; mało casu,; łod desca,; łod pjyrsego dnia,; ucho łod bóncla,; pudołko łod gutalinu,; kołko łod tego klamora,; rest łod goletu,; dach łod kadubka,; štacheta łod płota,; głôwka łod maku,; liściy łod dâmba,; gałųzki łod křa,; syski łod śwjyrka,; kapa łod gřiba,; łod mjodu,; strųncka łod grochu,; pazgnot łod palca,; gřiwa łod kónia,; łod pogřebu,; łod scwourtku do dzisia,; zyciy bez kómunismusu,; łod pjųntku do terazka,; łod gřmjotu,;


12.6.1 Genitiv bei weiblichen Substantiven im Singular

Fragen:
cyjou?, ( łod) kogo?, ( łod) cego?, do kogo?
Endungen: Die Weiblichen Substantive haben im Genitiv Singular die Endungen „-e“, „-i“, „-y“, „-ej“,
Nominativ: šokolada (f), kabza (f), królowou (f), łódź (f), matka (f), cytejlnia (f), robota (f), râka (f), skoła (f), bluza (f), marchew (f), rosa (f), noga (f)

Genitiv: skostować słodkej šokolady, cego?, šokolady,; futro łod kabze, łod cego?, kabze,; koruna łod królowej, łod kogo?, królowej,; âker łod łodzi, łod cego?, łodzi,; fortuch łod matki, łod kogo?, matki,; ksiųzka łod cytejlni, łod cego?, cytejlni,; łod ciŷzkej roboty, łod cego?, roboty,; palec łod lewej râki, łod cego?, łod râki,; iś do dobrej skoły, do cego?, do skoły,; râkouw łod bluze, łod cego?, bluze,; nać łod marchwje, łod cego?, marchwje,; mokrou trouwa łod rose, łod cego?, łod rose,; stopa łod nogi, łod cego?, nogi,;


12.6.2 Genitiv bei sächlichen Substantiven im Singular

Fragen: łod cego?, bez cego?, cyjy?
Endungen: Im Nominativ Singular haben sächliche Substantive die Endungen: -o, -e, -y, -um,
Im Genitiv Singular haben die sächlichen Substantive die Endungen: -a, -ou, -ynta.
Fremdwörter, die auf -um enden, zB. gymnazjum (n), licejum (n), muzejum (n), werden nicht dekliniert.
Beispiele:
Nominativ: łokno (n), mjasto (n), koło (n), pismo (n), mlyko (n), dziejcio (n), zdrowjy (n), scejściy (n), pole (n), prosie (n), muzejum (n),; mjasto (n), kómpaniy (n)

Genitiv: kómora bez łokna,; park łod mjasta,; zatejl łod koła,; ómšlag łod pisma,; kozuch łod mlyka,; być bez dziejcia,; być bez zdrowjou,; mjejć kâs scejściou,; mjedza łod pola,; łogónek łod prosiynta,; dřwi łod muzejum,; bana łod mjasta,; stancny łod kómpaniou,;

Weitere Beispiele zu den am Anfang angegebenen Anwendungen des Genitivs :
To sų galouty łod Stanika., Das sind die Hosen vom Stanislaus.; łod kogo?, Stanika,; Tyn klucyk noulezy do tego zómku., Der Schlüssel gehört zu dem Schloß.; do cego?- zómku,; Te dziejcio jes łod tych ludzi., Das Kind ist von diesen Leuten.; łod kogo?, ludzi,; łod rana do wjecora, von früh bis abends,;
Łón nie kupjył cajtųnga., Er hat keine Zeizung gekauft., cego nie kupjył? cajtųnga,; Jescy ejch nigdy Warsawy nie widzioł., Ich habe Warschau noch niemals gesehen.; cego nie widzioł?, Warsawy,;
Łodwouzcie mi kilo mjŷsa., Wiegen Sie mir bitte ein kg Fleisch ab.; cego? mjŷsa,; Łón kupjył pu cetnara psynice., Er kaufte einen halben Zentner Weizen.; cego kupjył?, psynice,; Přiwjóźli do masarnie kâs mjŷsa., Sie haben zum Fleischerladen viel Fleisch gebracht.; cego přiwjóźli?, kâs mjŷsa,; pu šoulki kafeju., halbe Tasse Kaffee.; cego?, pu šoulki ;
Zycâ wó scejściou i zdrowjou., Ich wünsche ihnen Glück und Gesundheit.; cego?, scejściou i zdrowjou,;
Mómy dzisiej dwanoustego maja., Wir haben heute den zwölften Mai.; jakygo dnia?, dwanoustego maja,; Wybudowali tá łoziym nowych budynkôw., Sie haben dort acht neue Häuser gebaut.; co? wybudowali?, łoziym budynkôw,; Der Genitiv Plural wird hier nach den substantivischen Zahlen gebraucht.
Te apfelziny sų bez jųndřkôw., Diese Apfelsinen sind ohne Kerne.; bez cego?, bez jųndřkôw,; Te dziejcio tu přisło bez matki., Das Kind ist hier ohne seiner Mutter gekommen.; bez kogo?, bez matki,; Sło to bez wsystkygo zrobić., Man konnte das ohne weiteres machen.; bez cego?, bez wsystkygo,;
Jutro jejdziymy do mjasta., Morgen fahren wir in die Stadt.; do cego?, do mjasta,; Idâ do skoły., Ich gehe in die Schule.; do cego?, do skoły,; Matka włazi prawje tera do kuchnie., Die Mutter geht gerade in die Küche hinein.; do cego?, do kuchnie,; Jejdziymy do Łopolou., Wir fahren nach Oppeln.; do cego?, do Łopolou,; (Das Wort „do“ drückt aus, daß die Handlung in das Innere des Raumes, des Gegenstandes zielt.)

Te zdřadołko jes před mojygo brata. Der kleine Spiegel ist für meinen Bruder.; před kogo?, před brata,; Ta jakla jes předy mje., Die Jacke ist für mich.; před kogo?, předy mje,;
Tyn synek jes ze třejciej klase., Der Junge ist aus der dritten Klasse.; ze cego?, třejciej klase,; Přijechali my prawje tera z mjasta., Wir sind gerade jetzt aus der Stadt zurückgekehrt.; z cego?, z mjasta,; Ta ketka jes ze złota., Das Kettchen ist aus Gold.; ze cego?, ze złota,;
Nałokoło kościoła stoło jescy kâs ludzi., Ringsherum um die Kirche standen noch viele Leute.; nałokoło cego?, nałokoło kościoła,;
Postawjył ejch te stoliki kole izby., Ich habe die Stühle neben das Zimmer gestellt.; kole cego?, kole izby,; Te koło stoji kole sklepu., Das Fahrrad steht neben dem Laden.; kole cego?, kole sklepu,; Tyn šrank stoji kole łokna., Der Schrank steht neben dem Fenster.; kole cego?, kole łokna,;
Był ejch wcora u douchtora., Ich war gestern beim Arzt.; u kogo?, u douchtora,; Třewiki idzie dać naprawić u sewca., Die Schuhe kann man beim Schuster reparieren lasse.; u kogo?, u sewca,;
Nie musis tego łobrouzka łowić., Du brauchst das Bild nicht zu suchen., cego łowić ?, tego łobrouzka,; Nie idzie go rozumjejć., Man kann ihn nicht verstehen.; kogo?, łónego,; wen?, ihn,; Kup mi we sklepje tabaki., Kaufe mir in Geschäft Tabak., cego?, tabaki,; Potřebujâ do tej roboty prawego noucyniou., Ich brauche zu dieser Arbeit das richtige Werkzeug.,; cego?, prawego noucyniou,

12.6.3 Formen der Genitivbildung in der polnischen, tschechischen und slowakischen Sprache


Beispiele mit Präpositionen:

In der slowakischen Sprache

Fragen:
čí?, čia?, čie?, koho?, čoho?
Endungen im Genitiv Singular: männliche Substantive, auf „-a“ und „-u“,; weibliche Substantive auf, „-y“, „-e“, „-i“, sächliche Substantive, auf „-a“ und „-ia“,
Präpositionen: do (in, nach),; bez (ohne),; od (von),; vedla (neben), z (von, aus), zo (von, aus),
In der slowakischen Sprache unterscheidet man im grammatikalischem Sinn bei männlichen Substantiven und Adjektiven zwischen „belebt“ und „unbelebt“ Dadurch unterscheiden sich die entsprechenden Endungen. Als unbelebt gelten alle Gegenstände und Pflanzen.
do kina, ins Kino,; do školy, in die Schule,; do mesta, in die Stadt,; To je sestra mojej matky.; Das ist die Schwester meiner Mutter.; bez učiteĺa, ohne Lehrer,; od brata, vom Bruder,; kniha od matky, das Buch von der Mutter,; vedĺa izby, neben dem Zimmer,; vedĺa okna, neben dem Fenster,; z mesta, aus der Stadt,; od stromu, do domu, do parku, od ulice, do kosti, od srdca, od chlapa,

Beispiele aus der polnischen Sprache

Fragen: czyj?, czyja?, czyje?, do kogo?, bez kogo?, bez czego?, dokąd?,
Endungen im Genitiv Singular der männlichen, belebten Substantive: nach harten Konsonanten, „-a“, nach „l“ und „j“ „-a“, nach weichen „-(i)a“
Endungen im Genitiv Singular der männlichen, unbelebten Substantive auf „-u“, seltener auf „-a“.; Präpositionen: bez (ohne), do (in, nach), dla (für), od (von), z(e) (aus), podczas (während), u (bei, am), wzdłuż (längs), prócz (außer),;
Przyszedł bez zeszytu., Er kam ohne einem Heft.; Jadę do Katowic., Ich fahre nach Katowitz.;
To jest dla Romana., Das ist für den Roman.; Te auto jest od sąsiada., Das Auto ist vom Nachbarn.; On wyszedł z domu., Er ging aus dem Haus.;
Weibliche Substantive haben im Genitiv Singular die Endungen -i und -y.
do mojej babci,; dostać zielonej cebuli,; dostać słodkiej czekolady,; od mocnej kawy,; bez dobrej kiełbasy,;
Sächliche Substantive haben im Genitiv Singular die Endungen -a, -(i)a und -um.
do dużego biura,; zdrowego ciała,; od małego dziecka,; do wielkiego koła,; do wygodnego krzesła,;
Beispiele aus der tschechischen Sprache

Fragen
: koho?, čeho?, čí?,;
Endungen im Genitiv Singular: männliche Substantive, „-a“ und „-u“,; weibliche Substantive, „-y“ und „-e“,; sächliche Substantive, „-a“ und „-e“,;
Präpositionen: do (in, nach, zur), bez (ohne), beze (ohne), od (von, vom), vedle (neben), z (aus), ze (aus),;
do Prahy, nach Prag,; strčit do kapsy, in die Tasche stecken,; dát se do práce, sich an die Arbeit machen,; beze všeho, ohne weiteres,; bez bolesti, ohne Schmerzen, (schmerzlos),; vlevo od neho, links von ihm,; od rana, seit früh,; vedle řeky, neben dem Fluß,; kapsa u vesty, Westentasche,; ze stolu, vom Tisch,; z oceli, aus Stahl,; do autobusu, do pana, do ženy, do města,

12.7 Dativ Singular
(Celownik, liczba pojedyncza)

Der Dativ kommt mit oder ohne Präpositionen vor.
Der Dativ hat die Aufgabe, diejenige Person oder Sache anzugeben, der etwas gegeben oder genommen wird, der etwas angenehm oder unangenehm ist, der ewas zukommt oder nicht zukommt.
Fragen: kómu? (wem?),
Endungen: Die Dativendungen im Singular, der auf harten Konsonanten endenden männlichen Substantive, ist „-owi“, der auf weich auslaufenden Konsonanten ist „-(i)owi“

Beispiele:

Jou to přiniesâ., Ich bringe ihnen das., kómu?, ,; wem?, Ihnen,; Te galouty ci sų za wjelky., Diese Hosen sind dir zu groß.; kómu?, ci,; wem?, dir,; Wjejla juz jes?, Wie alt seid Ihr schon?,; kómu?, ,; Łónymu wyłazi ze galout kosula., Ihm schaut aus der Hose das Hemd heraus.; kómu?, łónymu,; wem?, ihm,; Kupjyli ejściekartâ do kina?, Habt Ihr uns eine Kinokarte gekauft?; Dej tymu psowi śwjyzej wody., Gib dem Hund frisches Wasser.; kómu?, tymu psowi,; wem?, diesem Hund,; Tymu cłowjekowi nie idzie pómoc., Dem Menschen kann man nicht helfen.; kómu?, tymu cłowjekowi,; wem?, dem Menschen,; Mje jes zimno., Mir ist es kalt.; kómu?, mje,; wem?, mir,; Jou to přiniós sųsioudowi., Ich habe das dem Nachbarn gebracht.; kómu?, sųsioudowi,; Tymu kóniowi třa dać łowsa., Dem Pferd muß man Hafer geben.; kómu?, kóniowi,; wem?, dem Pferd,; Přiniyś synkowi ze sklepu rybkôw., Bringe dem Jungen aus dem Geschäft Bonbons.; kómu?, synkowi,; Kupjył ejch bratowi koło., Ich habe dem Bruder ein Fahrrad gekauft.; kómu?, bratowi,; Łojcowi tyn mantejl nie pasuje., Dem Vater passt der Mantel nicht., kómu?, łojcowi,; Nasymu farouřowi nie idzie dobře. Unserem Pfarer geht es nicht gut., kómu?, farouřowi.; Tymu hokrowi brachuje jedna noga., Dem Hocker fehlt ein Bein.; kómu?, hokrowi,; Tymu cymyntowi brachuje jescy ździebko wody., Dem Zement fehlt noch etwas Wasser.; kómu?, cymyntowi,; Tymu strómikowi musiymy uřnųńć pórâ gałųzkôw., Dem Bäumchen müssen wir noch paar Äste abschneiden.; kómu?, strómikowi,; Musis za to dziŷkować Bogowi., Du mußt dafür Gott danken., kómu?, Bogowi,; Zoukowi sie to nie podobało., Dem Lehrer hat das nicht gefallen., kómu?, zoukowi,;

Dativ bei weiblichen Substantiven im Singular

Fragen: kómu?, wem?
Endungen: Die weiblichen Substantive haben im Dativ Singular folgende Endungen: -e, -ej, -je, -i, -ie, -y
Die Dativbildung erfolgt größtenteils mit der Umgestaltung der vorhergehenden Konsonanten.
Beispiele:
Nominativ: głowa (f), ołma (f), bana (f), kobjyta (f), dróga (f), matka (f), patejlnia (f), ziymja (f), furyjou (f), kómedyjou (f), partyjou (f), noc (f), róza (f), mysa (f), siostra (f), wjejś (f), krajda (f)

Dativ: głowje, ołmje, banie, kobjycie, dródze, matce, patejlni, ziymi, furyjej, kómedyjej, partyjej, nocy, rózie, mysie, siostře, wsi, krajdzie.
Łónej sie chce spać., Sie ist müde.; kómu?, łónej,; wem?, ihr,;
Einige weitere Beispiele werden bei den Deklinationsbeispielen angegeben.

Dativ Singular bei sächlichen Substantiven

Fragen: kómu?, cymu?
Endungen: Die sächlichen Substantive haben im Dativ Singular folgende Endungen: -u, -um. Bei manchen Substantiven auch wie der Lokativ.
Beispiele:
Nominativ: mjŷso (n), masło (n), łokno (n), kolano (n), mlyko (n), wjadro (n), jabko (n), dziejcio (n), koźle (n), pole (n), łoko (n), prosie (n), ramjóno (n), zdrowjy (n), muzejum (n), mantlisko,

Dativ: mjŷsu, masłu, łoknu, kolanu, mlyku, wjadru, jabku, dziejciu, koźlyńciu, polu, łoku, prosiŷńciu, ramjyniu, zdrowju, muzejum, mantlisku,

12.7.1 Beispiele zum Dativ aus der polnischen, tschechischen und slowakischen Sprache

Beispiele aus der tschechischen Sprache

Fragen: komu?, čemu?
Endungen:
Im Dativ Singular haben männliche belebte Substantive die Endung „-u“ oder „-ovi“. Unbelebte männliche Substantive haben die Endung „-u“. Weibliche Substantive haben im Dativ Singular die Endungen: -ě, -ze, -e, -ce, -ře, -i, -še. Sächliche Substantive haben im Dativ Singular die Endung "-u", "-i", "-í"
Nominativ: pan (m), hrad (m), ryba (f), kniha (f), kosa (f), řeka (f), komora (f), růže (f), střecha (f), ryba (f), kost (f), město (n), jablko (n), moře (n),

Dativ: pánu, oder pánovi,; hradu, rybě, knize, kose, řece, komoře, růži, střeše, rybě, kosti, městu, jablku, moři,.
Je mi zima., Mir ist kalt.; Je mi teplo., Mir ist warm.; Je mi dobře., Ich fühle mich gut.; Je mi špatně., Mir ist schlecht.; Kolik je ti let?, Wie alt bist du?; Kolik je vám let?, Wie alt sind Sie?; My vám ty knihy vrátíme., Wir geben Euch die Bücher zurück.; Koupil jste nám lístek do kina?, Habt Ihr uns eine Kinokarte gekauft?;

Beispiele aus der Slowakischen Sprache

Fragen: komu?
Die männlichen belebten Substantive haben im Dativ Singular die Endungen „-ovi“. Die unbelebten männlichen Substantive haben die Endung „-u“. Feminine Substantive haben im Dativ Singular die Endungen "-e", und "-i". Neutrale Substantive haben im Dativ Singular die Endungen "-u", "-iu".
Nominativ: chlap (m), dub (m), stroj (m), žena (f), ulica (f), kosť (f), mesto (n), srdce (n),
Dativ: chlapovi, dubu, stroju, žene, ulici, kosti, mestu, srdcu.
Matka mi to dala., Die Mutter hat mir das gegeben.; Chcem ísť k lekárovi., Ich will zum Arzt gehen.;

Beispiele aus der polnischen Sprache

Fragen: komu?, czemu?
Die Dativendungen
der auf harten Konsonanten sowie auf „-l“ und „-j“ auslaufenden männlichen Substantive ist gewöhnlich „-owi“, der auf weich auslaufenden „-(i)owi“.
Bei einigen männlichen Substantiven ist die Dativendung ein „-u“.
Feminine Substantive haben im Dativ Singular die Endungen "-e", "-i" und "-y". Neutrale Substantive haben im Dativ Singular die Endungen "-u" und "-um".
Nominativ:
syn (m), pan (m), dom (m), rower (m), uczeń (m), nauczyciel (m), chłop (m), pies (m), ptak (m), koń (m), kamień (m), język (m), koniec (m), las (m), lekarz (m), babcia (f), cebula (f), część (f), koło (n), łóżko (n), mięso (n)

Dativ: synowi, panu, domowi, rowerowi, uczniowi, nauczycielowi, chłopu, psu, ptakowi, koniowi, kamieniowi, językowi, końcowi, lasowi, lekarzowi, babci, cebuli, części, kołu, łóżku, mięsu

Kupiłam dziecku lalkę., Ich (f) habe dem Kind eine Puppe gekauft.; Nauczyciel daje uczniowi zeszyt., Der Lehrer gibt dem Schüler das Heft.; Przyniosłam matce kwiatki., Ich habe der Mutter Blumen gebracht.;

12.8. Akkusativ Singular
(Biernik, liczba pojedyncza)

Der Akkusativ kommt mit und ohne Präposition vor.
Der Akkusativ bezeichnet nach transitiven Verben ein Wesen oder Ding, auf das sich die Handlung unmittelbar bezieht. Im Satz übt der Akkusativ bei transitiven Verben die Funktion des Objekts aus.
Der Akkusativ wird bei bestimmten Verben gebraucht.: zB., łowić (Vb), suchen (Vb),; potřebować (Vb), brauchen (Vb),; rozumjejć (Vb), verstehen (Vb),;

Präpositionen, die den Akkusativ nach sich ziehen: na (zum, zur) (auf die Frage wohin?), bez (durch, über), pod (unter) (auf die Frage wohin?),; před, (für wen), ło, (um wen, um was),; po (um, um was),; za (für was),; za (hinter) (auf die Frage wohin?),;

Fragen: kogo (widzis) ?, kogo (widzâ)?,, co (widzis) ?, co (widzâ)?
Endungen:
Der Akkusativ Singular hat bei männlichen, belebten Substantiven, (Mensch, Tier) mit hartem Auslaut die Endung „-a“. (wie der Genitiv). Bei weichem Auslaut des Substantivs kommt die Endung „-(i)a“ vor. Unbelebte, männliche Substantive sind im Akkusativ Singular gleich dem Nominativ.
Beispiele:
Nominativ: brat (m), łojciec (m), woł (m), kokot (m), zouk (m), ptouk (m), chłop (m), kóń (m), gbur (m), roubsik (m), łopitouk (m), pjes (m), walcer (m), kamjyń (m), kościoł (m), doł (m), ćwjŷk (m), gnoutek (m), lyncuch (m), klejd (m), gjejlnik (m), kafej (m), wóřt (m),

Akkusativ: brata, łojca, woła, kokota, zouka, ptouka, chłopa, kónia, gbura, roubsika, łopitouka, psa, walcer, kamjyń, kościoł, doł, ćwjŷk, gnoutek, lyncuch, klejd, gjejlnik, kafej, wóřt,

Akkusativ bei weiblichen Substantiven im Singular

Endungen: Der Akkusativ von weilichen Substantiven hat im Singular die Endung "-â".
Bei Substantiven, die auf einen Konsonanten enden, ist der Akkusativ gleich dem Nominativ.
Beispiele:
Nominativ: klasa (f), skoła (f), siostra (f), dróga (f), ś (f), zoucka (f), plała (f), kolasa (f), bania (f), frychnia (f), gburka (f), klapacka (f), kosiarka (f), krałza (f), mysa (f), paja (f), kość (f), noc (f)
Akkusativ: klasâ, skołâ, siostrâ, drógâ, gâś, zouckâ, plałâ, kolasâ, baniâ, frychniâ, gburkâ, klapackâ, kosiarkâ, krałzâ, mysâ, pajâ, kość, noc,

Akkusativ bei sächlichen Substantiven im Singular

Der Akkusativ aller sächlichen Substantive ist gleich dem Nominativ. zB,
Nominativ: pole (n), střybło (n), biglousko (n), tarło (n), trefitko (n), zdřadło, kłósko (n), zdrowjy (n), wjyřganiy (n), prosie (n), mjŷso (n),
Akkusativ: pole, střybło, biglousko, tarło, trefitko, zdřadło, kłósko, zdrowjy, wjyřganiy, prosie, mjŷso

Weitere Beispiele zum Akkusativ:
na, (auf die Frage wohin?),; Jou idâ na banâ. (Akkusativ)., Ich gehe zum (auf den) Bahnhof.; Idâ na poctâ. (Akkusativ), Ich gehe zur (auf die) Post.;
Auf die Frage wo?, (dzie?, dziyzto?) steht der Lokativ., zB. Dziyzto be?, Wo wird das sein?,; To be na banie. (Lokativ), Das wird am Bahnhof sein.; To be we izbje., Das wird in der Stube sein.; Hier ist die Endung „-e“. (Lokativ),; Postouw tâ blumenwazâ na stoł., Stelle die Blumenvase auf den Tisch.,; na co?, na stoł, (Akkusativ),; Auf die Frage dzie?, wo?,; Postouw tâ blumenwazâ na stole., (Lokativ), (Hier ist die Endung „-e“).;
Pódziymy bez las, to dróga be krótsou., Wir gehen durch den Wald, da wird der Weg kürzer sein.; durch was?, durch den Wald,; Přelejziymy na drugó strónâ řyki bez mostek., Wir gehen an die andere Seite des Flusses über das Brückchen.; bez co?, bez mostek, über was?, über das Brückchen,; Skryj tâ tašâ pod stoł., Verstecke die Tasche unter den Tisch.; pod co?, pod stoł,; To jes před mojâ kobjytâ., Das ist für meine Frau., před kogo?, před kobjytâ,; Tyn bal jes před dziewuchâ., Der Ball ist für ein Mädchen.; před kogo?, před dziewuchâ,; Před co to mous?, Für was hast du das?, před co?, für was? Prosiył ejch go ło pómoc., Ich habe ihn um Hilfe gebeten.; ło co?, ło pómoc,; Tu idzie ło tyn wert., Hier geht es um den Wert.; ło co?, ło wert,; Był ejch w lejsie po dřewo., Ich war im Wald, um Holz zu holen.; po co?, po dřewo,; Dostoł ejch to za pjųndze., Ich habe das für Geld bekommen.; za co?, za pjųndze,; Dostou ejch to za pu darma., Ich habe das fast um sonst bekommen.; za co?, za pu darma,; Skryjymy sie za stróm., Wir verstecken uns hinter einen Baum.; za co?, za stróm,;

12.8.1 Einige Beispiele zur Akkusativbildung in den benachbarten Sprachen:

In der slowakischen Sprache

Fragen:
koho? (wen?), čo? (was?)
Endungen: Belebte männliche Substantive haben im Singular die Endung „-a“ oder "-u". Unbelebte männliche Substantive haben oft die Form des Nominativs.,
Die weiblichen Substantive haben die Endung "-u", oder sie bleiben unverändert. Sächliche Substantive haben im Akkusativ Singular die Form des Nominativs.
Nominativ: pekný muž (m), chlap (m), študent (m), švagor (m), pekný stôl (m), dub (m), nož (m), hrdina (m), kniha (f), kosť (f), dlaň (f), pero (n), okno (n), mesto (n)
Akkusativ: pekného muž, chlapa, študenta, švagra, pekný stôl, dub, nož, hrdinu, knihu, kosť , dlaň, pero, okno, mesto,
Präpositionen:
cez (über, durch),; na (an, auf), Auf die Frage wohin,; nad (über), Auf die Frage wohin,; pod (unter), Auf die Frage wohin,; pre (für, wegen), pred (vor) Auf die Frage wohin,; za (hinter), Auf die Frage wohin,;
cez most (über die Brücke),; cez les (über die Brücke),; Idem na poštu. (Ich gehe zur (auf die) Post.; zavesiť lampu nad stôl, (die Lampe über den Tisch hängen),; dať čo pod stôl, etwas unter den Tisch geben,; pre chorobu, (wegen der Krankheit),; pred dom, (vor das Haus),; za školu, (hinter der Schule),; Vidím tvoje auto., Ich sehe dein Auto.; Choď cez most., Geh über die Brücke.; To je pre teba., Das ist für dich.; Prosím si jednu kávu., Ich möchte einen Kaffee.;

In der polnischen Sprache

Fragen:
kogo?, co?
Endungen:
Der Akkusativ Singular hat bei männlichen, belebten Substantiven bei einem harten, auslaufenden Konsonanten und bei „-l“ und „-j“ die Endung „-a“. Bei Substantiven mit weichem Auslaut ist die Endung „-(i)a“. Die unbelebten männlichen Substantive sind meistens gleich dem Nominativ.
Feminine Substantive
haben im Akkusativ Singular die Endungen "-ę", "-ą", oder sie bleiben gleich dem Nominativ.
Neutrale Substantive haben die Endungen "-o", "-e", "-ę", "-um". Die Endungen sind gleich dem Nominativ.
Nominativ:
brat (m), nauczyciel (m), ojciec (m), wół (m), lekarz (m), koń (m), dom (m), most (m), stół (m), koniec (m), połowa (f), praca (f), żona (f), dłoń (f), noc (f), pani (f), pole (n), imię (n), zboże (n)
Akkusativ: brata, nauczyciela, ojca, woła, dom, most, stół, koniec, lekarza, konia, połowę, pracę, żonę, dłoń, noc, panią, pole, imię, zboże,
Präpositionen:
na (auf die Frage wohin),; Jedziemy na urlop., Wir fahren in den Urlaub.; w, we, (in, auf die Frage wohin),; po (in der Bedeutung, bis an),; o, (um, in Verbindung zB. mit dem Verb prosić),; przez (durch, über),; Uczeń czyta książkę., Der Schüler liest ein Buch.;

In der tschechischen Sprache

Fragen:
koho?, co?
Endungen:
Bei den männlichen Substantiven unterscheidet man im Singular zwischen den belebten und unbelebten Substantiven. Bei den unbelebten männlichen Substantiven entspricht der Akkusativ Singular dem Nominativ Singular. Bei den belebten männlichen Substantiven mit harten Auslaufkonsonanten hat der Akkusativ die Endung „-a“, bei Substantiven mit weichem Auslaufkonsonanten die Endung „-e“.
Bei den weiblichen Substantiven endet der Akkusativ bei hartem Auslauf auf "-u"., Bei weichem Auslauf auf -ě, oder -e, ist die Endung "-i". Bei allen anderen weiblichen Substantiven, die auf einen weichen Konsonanten auslaufen, ist der Akkusativ gleich dem Nominativ.
Bei den unbelebten neutralen Substantiven entspricht der Akkusativ Singular dem Nominativ Singular
Nominativ: pes (m), otec (m), muž (m), stroj (m), most (m), kroj (m), mapa (f), žena (f), růže (f), město (n), moře (n),
Akkusativ: psa, otce, muž, stroj, most, kroj, mapu, ženu, růži, město, moře,
Präpositionen:
nad, über, (auf die Frage wohin),; nad postel, über das Bett,; nad vchod, über dem Eingang,; za, hinter, (auf die Frage wohin),; za dům, hinters Haus,; za, für, (Tauschwert, zB. Geld),; za marku, für eine Mark,; za to, dafür,; za mlada, in der Jugend,; před, přede, (auf die Frage wohin),; předvolat před soud, vor Gericht laden,; pod, unter (auf die Frage wohin),; pod most, unter die Brücke,;

12.9 Instrumental Singular
(Narzędnik, liczba pojedyncza)

Der Instrumental kommt mit oder ohne einer Präposition vor.

Der Instrumental ohne Präposition
bezeichnet das Wekzeug, oder das Mittel mit dessen Hilfe man eine Tätigkeit ausführt.
Der Instrumental steht bei der Angabe des Berufes oder der Nationalität einer Person.
Der Instrumental bezeichnet auch die Art und Weise, wie eine Tätigkeit ausgeübt wird, oder wie der Wunsch ist, eine Tätigkeit auszuüben.
Der Instrumental steht, wenn eine begleitende Person bezeichnet wird.

Der Instrumental mit einer Präposition
Zu den wichtigsten Präpositionen, die den Instrumental nach sich ziehen sind:. ze bzw. s (z) (mit),; nad, (über), auf die Frage, wo,; pod, (unter, am), Auf die Frage wo,; před, (vor), auf die Frage wo,; za, (hinter), auf die Frage wo,; mjedzy (zwischen),;
Fragen: skí? (mit wem?),; s (z) cý? (womit?)

Instrumental bei männlichen Substantiven im Singular

Endungen: Der Instrumental hat im Singular bei männlichen Substantiven die Endung "-ý".
Beispiele:
Nominativ: nôz (m), kamjyń (m), jŷzyk (m), kosouk (m), zesejl (m), hoker (m), barcek (m), motorad (m), cug (m), kóń (m), wôz (m), kroup (m), třewik (m), ćwjŷk (m)

Instrumental: nozý (m), kamjyniý, jŷzyký, kosouký, zeslý, hokrý, barcký, motoradý, cugý, kóniý, wozý, kroupý, třewiký, ćwjŷký

Instrumental bei weiblichen Substantiven im Singular

Endungen: Der Instrumental hat bei weiblichen Substantiven im Singular (außer den adjektivisch deklinierten) die Endung "-ų".
Beispiele:
Nominativ:
siostra (f), gâś (f), zołza (f), glaca (f), kjejlnia (f), bateryjou (f), radość (f), gałųź (f), łôdź (f), zoucka (f), šlajfka (f), satka (f), toucka (f), woda (f), boulka (f), břyła (f), marchew (f),

Instrumental: (ze) siostrų, (ze) gâsių, (ze) zołzų, (z) glacų, (z) kjejlnių, (ze) bateryjų, (z) radościų, (z) gałâzių, (z) łodzių, (ze) zouckų, (ze) šlajfkų, (ze) satkų, (ze) touckų, (z) wodų, (z) boulkų, (z) břyłų, (z) marchwjų,

Instrumental bei sächlichen Substantiven im Singular

Fragen: sk
í ?, s (z) cý?
Endungen: Der Instrumental hat bei sächlichen Substantiven im Singular die Endung "-ý". Fremdwörter auf "-um" bleiben undekliniert. zB. licejum (n), muzejum (n), licejum (n).
Beispiele:
Nominativ: auto (n), mjŷso (n), wjadro (n), pismo (n), masło (n), dziejcio (n), ramjóno (n).
Instrumental: (z) autý, (z) mjŷsý, wjadrý, (ze) pismý, (z) masłý, (z) dziejciý, (z) ramjyniý.

Weitere Beispiele:
Pukni yno tâ śróbâ młotký., Klopfe einmal mit dem Hammer auf die Schraube drauf.; cý?, młotký,; Ukrôj nozý štyry gjejlniki chleba., Schneide mit dem Messer vier Schnitten Brot ab.; cý?, nozý,; Łón jejdzie autý kazdy dziyń do roboty., Er fährt jeden Tag mit dem Auto zur Arbeit. (Arbeitsstelle),; cý?, autý,; Tyn bałer załorou te pole ciŷzkí pugý. Der Bauer hat das Feld mit einem schweren Pflug gepflügt.; cý ?, pugý,; Do terazka pisų małe dziejci we skole blajštiftý., Bie jetzt, schreiben die kleinen Kinder in der Schule, mit dem Bleistift.; cý?, blajštiftý,; Přijechała ejch autobusý., Ich bin mit dem Bus gekommen.; cý?, autobusý,; Łón jes elektrykouřý., Er ist Elektriker.; cý?, elektrikouřý,; Łón jes douchtorý., Er ist ein Arzt.; cý?, douchtorý,; Łóna jes swouckų., Sie ist eine Schneiderin.; cý?, swouckų,; Łón jes we wsi kopalų., Er ist im Dorf der Totengräber.; cý?, kopalų,; Łón jes Rusý.(oder Rus)., Er ist ein Russe.; kí?, Rusý,; Łoblizni tâ łezkâ jŷzyký., Lecke den Löffel mit der Zunge ab.; Noufajniej by było, jak by my tá zafurgli fligrý., Am schönsten wäre es, wenn wir dort mit dem Flugzeug hinfliegen würden.; cý?, fligrý,; Łón łobroubjou swojy pola tera mašinóma., Er bearbeitet jetzt seine Felder mit Maschinen.; cý?, mašinóma,; Dziejci posły z łojcý do kościoła., Die Kinder sind mit dem Vater zur Kirche gegangen.; z kí?, z łojcý,; Łojciec goudoł wcora ze zouký., Der Vater hat gestern mit dem Lehrer gesprochen.; Pojadâ z bratý we ferje do gôr., Ich fahre mit dem Bruder in den Ferien in die Berge.; z kí?, z bratý,; Nad jejej łózký wisi łobrouz Śwjŷntego Jóna., Über ihrem Bett hängt das Bild des Heiligen Johannes.; nad cý?, nad łózký,; Nadizbų jes gôra., Über der Stube ist der Dachboden.; nad cý?, nad izbų,; Nad dřwjóma widzâ pajųncynâ.,; nad cý?, nad dřwjóma (Instrumental, Plural), widzâ co? pajųncynâ, (Akkusativ),; Ta ksiųzka lezy pod zougłowký., Das Buch liegt unter dem Kissen.; pod cý?, pod zougłowký,; Jednâ łųkâ mómy pod lasý., Eine Wiese haben wir am Wald.; pod cý?, pod lasý,; Pjes lezy pod stołý., Der Hund liegt unter dem Tisch.; pod cý?, pod stołý,; Podstrómý lezy kâs łořechôw., Unter dem Baum liegen viele Nüsse.; pod cý?, pod strómý,; Dziejci stojų před skołų., Die Kinder stehen vor der Schule.; před cý?, před skołų,; Ludzie zbjyrajų sie před kościołý na procesyjų.; před cý?, před kościołý,; Před śćwjerć godzinų, łón tu jescy był., Vor einer Viertelstunde, war er noch hier.; před cý?, před godzinų,; Łóni mjŷskajų za kjerchowý., Sie wohnen hinter dem Friedhof.; za cý?, za kjerchowý,; Ta wjejś lezy za Łopolý., Das Dorf liegt hinter Oppeln.; za cý?, za Łopolý,; Za banų napocynou sie las., Hinter dem Bahnhof fängt der Wald an.; za cý?, za banų,; Tyn młotek lezy mjedzy tý îksý noucyniý., Der Hammer liegt zwischen dem anderen Werkzeug., mjedzy cý?, mjedzy noucyniý,;

12.9.1 Beispiele zum Instrumental Singular in den benachbarten Sprachen

In der slowakischen Sprache
Endungen:
Der Instrumental hat im Singular bei Substantiven folgende Endungen
Fragen: s kým? (mit wem?),; s čim? (womit?)

Nominativ:

nož(m)

sestra (f)

auto (n)

Instrumental:

nožom (m)

(se) sestrou (f)

autom


Präpositionen:
s, bzw. so, (mit),; s matkou, (mit der Mutter),; s cukrom, (mit Zucker),; s citrónom, mit Zitrone,; so syrom, (mit Käse),; nad domom, (über dem Haus),; pod stromom (unter dem Baum),; pred školou, (vor der Schule),; za mestom, (hinter der Stadt),; Prišla som autobusom., Ich bin mit dem Autobus gekommen. (f),; Prišiel som autobusom., Ich bin mit dem Bus gekommen. (m),; krájať nožom, (mit dem Messer schneiden)

In der polnischen Sprache
Endungen: Der Instrumental hat bei Substantiven im Singular folgende Endungen:
Fragen: kim?, czym?

Nominativ:

nóż (m)

siostra (f)

auto(n)

Instrumental :

nożem(m)

siostrą (f)

autem (n)


Präpositionen:
z nauczycielem, (mit dem Lehrer),; z panem, (mit dem Herr),; z walizką, (mit einem Koffer),; nad morzem, (am Meer),; nad łóżkiem, (über dem Bett),; przed szkołą, (vor der Schule),; przed domem, (vor dem Haus),; za domem, (hinter dem Haus),; za drzewem, (hinter dem Baum),; za oknem, (hinter dem Fenster),; między drzewami, (zwischen den Bäumen),;

In der tschechischen Sprache
Der Instrumental hat im Singular bei Substantiven folgende Endungen:
Fragen: kým?, čím?

Nominativ:

hotel (m)

kavárna (f)

auto (n)

Instrumental:

hotelem (m)

kavárnou (f)

autem(n)


Präpositionen:
Je učitelem., (Er ist Lehrer),; chléb s máslem, (Butterbrot),; s nožm, (mit dem Messer),; Kavárna je před pivnicí., (Das Kaffeehaus ist vor der Bierstube.),; Stanice tramvaje je za hotelem., (Die Straßenbahn-Haltestelle ist hinter dem Hotel.),; nad vchodem, (über dem Eingang),; Lampa visí nad stolem., (Die Lampe hängt über dem Tisch.); Fotografie leži pod obálkou., (Die Fotografie liegt unter dem Briefumschlag.)

12.10 Lokativ oder Präpositiv Singular
(Miejscownik, liczba pojedyncza)

Fragen: dzie?, (wo?),; ło kí?, (über wen?),; ło cý?, (über was?, worüber?)
Präpositionen:
Der Lokativ steht immer mit einer Präposition.
Zu den häufigsten Präpositionen, die den Lokativ nach sich ziehen zählen die Präpositionen: ło (über, von), (in Verbindung mit Verben, wie myślejć (ło kí), (denken an jemanden),; gwařić (ło kí, oder ło cý), (sprechen über wen oder was),; w, we, (in), bei Ortsbezeichnungen, zB. we sklepje, (im Laden), w lejsie, (im Walde),; na, (auf, an), na šrâku, (auf dem Schrank), na łobrouzku, (auf dem Bild, oder der Fotografie),; při, (am, bei), při pjecu, (am Ofen),; po, (nach), po zniwach, po cý?, po zniwach,; (nach der Ernte),;

Endungen: Der Lokativ hat bei männlichen und sächlichen Substantiven im Singular die Endungen: "-e“, "-(i)e", "-je", "-(i)u" und "-u“.
Auf die Frage dzie?, wo?, stehen die Antworten w, we (in), na (an, auf),

Beispiele:
Nominativ: stoł (m), pjec (m), dųmb (m), most (m), łogrôd (m), stoł (m), łobrouz (m), rynek (m), dach (m), pjes (m), łobrouzek (m), las (m), chlyb (m), pogřyb (m),

Lokativ:(na) stole (m), (na) pjecu (m), (na) dâbje, (na) moście, (na) łogrodzie, (na) stole, (na) łobrazie, (na) rynku, (na) dachu, (na) psie, (na) łobrouzku, (w) lejsie, (na) chlebje, (na) pogřebje,

Bei weiblichen Substantiven ist die Endung im Singular „-e“, „-i“, „-je“, „-y“, „-ie“, „-ej“
Der Lokativ ist bei weiblichen Substantiven im Singular ohne Ausnahme immer gleich dem Dativ.
Beispiele auf die Frage „dzie?“, wo?,
Nominativ: loudka (f), šoulka (f), izba (f), kabza (f), taša (f), łôdź (f), marchew (f), noc (f), gâś (f), râkawica (f), kazalnica (f), kobjyta (f), lampa (f), kapusta (f), wjejś (f), wjara (f), róza (f), střinka (f), Polskou (f), Francyjou (f), Rusyjou (f),
Lokativ: (we) loudce,; (we) šoulce,; w izbje, (we) kabzi,; (we) tasi,; (na) łodzi,; (na) gâsi,; (na) marchwje,; (w) nocy,; (we) râkawicy,; (na) kazalnicy,; (ło) kobjycie,; (na) lampje,; (na) kapuście,; (ło) wsi,; ( ło) wjaře,; (na) rózie,; (ło) střince,; (ło) Polsce,; (ło) Francyjej,; (ło) Rusyjej,;
Der Lokativ steht immer mit einer Präposition.

Lokativ bei sächlichen Substantiven im Singular

Fragen: ło cý?, (über was?, worüber?), w cý?, (in was?) na cý?, (auf was). Auf die Frage dzie?, wo?, stehen die Antworten, we, w, (in), na (an, auf).
Endungen: Die Endungen des Lokativs der sächlichen Substantive sind: "-e", "-(i)e", "-je", "-u", "-(i)u", so wie bei den männlichen Substantiven. Substantive, die im Auslaut -k-, oder -ch- haben, bilden den Lokativ mit "-u". zB. ucho (n) (Nominativ), we uchu (Lokativ),; łoko (n) (Nominativ), we łoku (Lokativ),; Substantive auf "-um" bleiben undekliniert. zB. licejum (n), muzejum(n).
Beispiele:
Nominativ: auto (n), pudołko (n), pole (n), łokno (n), niebo (n), zdřadło (n), wjadro (n), dziejcio (n), coło (n), graniy (n), praniy (n), jajco (n), śwjŷnto (n),

Lokativ: (we) aucie (n), (we) pudołku (n), (na) polu, (na) łoknie, (na) niebje, (we) zdřadle, (we) wjadře, (ło) dziejciu, (na) cole, (ło) graniu, (ło) praniu, (na) jajcu, (ło) śwjŷńcie,

Weitere Beispiele:
Goudómy ło nasý polu., ło cý?, ło polu,; (Wir sprechen über unseres Feld.),; Łóny se cały cas łosprawjajų ło stancce., ło cý, ło stancce,; (Sie (f, pl.) erzählen sich die ganze Zeit von der Krankheit.); Ło tej nowej autubanie było kâs słychać., ło cý?, ło autobanie,; (Vod der neuen Autobahn hat man viel gehört.),; Na chlebje posu pjekouř mųkâ., dzie?, na chlebje,; (Auf dem Brot hat der Becker Mehl gestreut.),; Foter, moucie nudlâ na pysku., dzie?, na pysku,; (scherzhaft, höflich), Vater, Ihr habt eine Nudel auf der Fresse.; Kartoufle sie wařų na pjecu., dzie?, na pjecu,; (Die Kartoffeln kochen auf dem Ofen.),; We kościejle było naprano ludzi., dzie?, we kościejle,; In der Kirche waren zusammengedrängt viele Leute.),; We loudce jes nowy nôz., dzie?, we loudce,; (In der Schublade ist ein neues Messer.),; Na gruscónce wisi latoś kâs gruskôw., dzie?, na gruscónce,; (Auf dem Birnbaum hängen dieses Jahr viele Birnen.),; Łón jes we wsi., dzie?, we wsi, ;(Er ist im Dorf.),; Nałobrouzku sų namalowane fajne kwjoutki., dzie?, na łobrouzku,; (Auf diesem Bild sind schöne Blumen aufgemalt.),; Tři pawanty siedzų na karku łod kónia., dzie?, na karku, (Drei Bremsen sitzen auf dem Hals vom Pferd.),; Po śwjŷntach zaś be třa robić., po cý?, po śwjŷntach,; (Nach den Feiertagen, wird man wieder arbeiten müssen.),;

12.10.1 Beispiele zum Lokativ in den benachbarten Sprachen im Singular

In der tschechischen Sprache

Fragen: Auf die Frage kde?, wo?, stehen Antworten v, ve (in), na (auf)

Endungen:

maskulin, -e, -ě, -u, -i

feminin, -e, -ě, -i

neutral, -e, -ě, -i

Nominativ:

dům (m), obraz (m)

kuchně (f), ulice (f)

okno (n), město (n)

Lokativ:

v domě, na obrazu

v kuchni, na ulici

na okně, ve městě


In der polnischen Sprache

Fragen: o kim?, o czym?, w kim?, w czym?, na czym?

Endungen:

maskulin, -e, -ie, -u, -iu

feminin, -e, -i, -y

neutral, -e, -u, -um

Nominativ:

pan, chłop, gość

pani, noc, rada

lato, biurko

Lokativ:

panu, chłopu, gościu

pani, nocy, radzie

lecie, biurku


In der slowakischen Sprache

Fragen: Auf die Frage kde?, wo?, stehen Antworten v, vo (in), na (an, auf)

Endungen:

maskulin, -e, -u, -i

feminin, -e, -i

neutral, -e, -u

Nominativ:

dom, strom

stena, izba

okno

Lokativ:

na dome, na strome

na stene, v izbe

v okne



12.11 Vokativ Singular
(Wołacz, lichba pojedyncza)

Der Vokativ wird gebraucht, wenn man sich an eine Person oder ein Lebewesen direkt wendet. Es ist der Anredefall oder Ruffall. Im Deutschen wird der Vokativ durch die Form des Nominativs ohne Artikel zum Ausdruck gebracht. zB. Vater, wie geht es dir? Der Vokativ weist nur im Singular eine eigene Form auf. Im Plural, oder bei Adjektiven, Pronomen und Numeralien ist der Vokativ mit dem Nominativ identisch. Der Vokativ erfüllt keine Satzgliedfunktion.
Bei den männlichen Substantiven stimmt die Form des Vokativs meistens mit dem Lokativ überein. Bei Vornamen kann auch der Vorname unverändert übernommen werden.
Als Endungen kommen bei männlichen Substantiven die Endungen „-e“ und „-u“ vor.
Bei weiblichen Substantiven auf "-a" wird die Substantivendung meistens durch ein „-o“ ersetzt, oder bei Vornamen wird der Vorname unverändert übernommen.
Der Vokativ der sächlichen Substantive ist immer gleich dem Nominativ.
Beispiele:

Nominativ

Vokativ


Nominativ

Vokativ


cłowjek (m)

cłowjeku!

Mensch (m)

matka (f)

matko!

Mutter (f)

chłop (m)

chłopje!

Mann (m)

kobjyta (f)

kobjyto!

Frau (f)

synek (m)

synku!

Junge (m)

krowa (f)

krowo !

Kuh (f)

kóń (m)

kóniu!

Pferd (n)

Rejska (f)

Rejsko!

Therese (f)

pón

Pónie!

Herr (m)

Zofi (f)

Zofi!

Sophi (f)

Bóg

Boze!

Gott (m)

kura (f)

kuro!

Huhn (n)

Hajnc (m)

Hajncu!

Heinz (m)

koło (n)

koło!

Fahrrad (n)

Helmut (m)

Helmucie!

Helmut (m)

dziejcio (n)

dziejcio!

Kind (n)

ciotka (f)

ciotko!

Tante (f)

ucho (n)

ucho!

Ohr (n)



12.11.1 Vokativ in den benachbarten Sprachen

In der slowakischen Sprache
In der slowakischen Sprache ist der Vokativ immer identisch mit der Grundform, dem Nominativ. Es gibt nur zwei Ausnahmen:

Nominativ: pán (m), (Herr (m))

Vokativ: Pane!

Nominativ: boh (Gott (m))

Vokativ: Bož!, Pane bož!


In der polnischen Sprache
In der polnischen Sprache hat bei männlichen Substantiven der Vokativ meist die Endungen des Lokativs. sh. Punkt 12.10.1. Er wird gebraucht, wenn man sich an eine Person wendet oder jemanden grüßt. Außerdem wird er bei Briefanreden gebraucht. zB. Szanowni państwo!, Sehr geehrte Damen und Herren!. Der Lokativ wird bei belebten und unbelebten Substantiven in den Deklinationstabellen aufgeführt. zB. Nominativ: grosz (m), (Groschen (m)),; Vokativ: groszu!; Nominativ: kamień (m), (Stein (m)),; Vokativ: kamieniu!; Ebenso beim Rufen oder Ansprechen einer Person., zB. Joachim (m), Joachimie!,; pan (m), (Herr (m)),; Panie!

In der tschechischen Sprache

In der tschechischen Sprache verwendet man den Vokativ so, wie in der schlesischen Sprache. In Verbindung mit dem Wort pan (m), (Herr (m)) steht mit den substantivischen Familiennamen in der Umgangssprache oft nur pan im Vokativ. Der Familienname steht im Nominativ. zB. Pane Medvěd!

13 Plural der Substantive
(Rzeczowniki, liczba mnoga)

13.1 Nominativ Plural
(Mianownik, liczba mnoga)

Der Nominativ Plural ist unter Punkt 12.3 Numerus, Pluralformen, beschrieben worden.
Fragen: chto? (wer?), co? (was?)
Endungen: Die Endungen des Nominativs Plural sind bei männlichen Substantiven: "-y", "-e", "-i".
Beispiele:
Nominativ Singular: chłop (m), kóń (m), zouk (m), synek (m), woł (m), kot (m), pjes (m), anioł (m), koł (m), stoł (m), łobrouzek (m), gřebyk (m), nôz (m), kowoul (m), kluc (m), wjatrouk (m), Francuz (m), Rus (m), Polouk (m), robotnik (m), pjyniųndz (m), traktor (m), dziyń (m), cug (m), blajštift (m), šakjet (m), golac (m), kolega (m), kómunista (m), fašista (m), pug (m), mantejl (m), profesor (m), sųsioud (m), łosioł (m), błouzyn (m), satón (m), patrón (m), baran (m), gawrón (m), gón (m), chrostoul (m), angejber (m), klawjyr (m), traktor (m), pawant (m), babrot (m), brat (m), kokot (m), złyduch (m), koupejć (m), kómrat (m), ptouk(m), zajųnc (m), wydmuch (m), duch (m), scyrnoul (m), chroboul (m), kóminiouř (m), łodziouř (m), matackouř (m), bogouc (m), brôg (m), bic (m), břuch (m), kołouc (m), wsoch (m), bâbyn (m), motor (m), cep (m), doł (m), bót (m),
Nominativ Plural: chłopi, kónie, zoucy, (zouki), chłopcy, woły, koty, pse, anioły, koły, stoły, łobrouzki, gřebyki, noze, kowoule, kluce, wjatrouki, Francuzi, Rusi, Poloucy, robotniki, pjųndze, traktory, dni, cugi, blajštifty, šakjety, golace, kolegi, kómunisty, fašisty, pugi, mantle, profesoři, sųsiady, łosły, błouzny, satany, patróny, barany, gawrany, góny, chrostoule, angejbry, klawjyry, traktory, pawanty, babroty, braciou, kokoty, złyduchy, koupcie, kómraty, ptouki, zajųnce, wydmuchy, duchy, scyrnoule, chroboule, kóminiouře, łodziouře, matackouře, bogouce, brogi, bice, břuchy, kołouce, wsochy, brogi, bâbny, motory, cepy, doły, bóty,

13.1.1 Nominativ Plural bei weiblichen Substantiven
Fragen: chto? (wer?), co? (was?)
Endungen: Die Endungen des Nominativs Plural bei weiblichen Substantiven sind: "-y", "-i", "-e", "-ie".
Beispiele:
Nominativ Singular: matka (f), kobjyta (f), lampa (f), lóftplómpa (f), dróga (f), noc (f), łôdź (f), wjejś (f), kość (f), gâś (f), spudziejlnia (f), kuchnia (f), jakla (f), mycka (f), siostra (f), gouřć (f), masarnia (f), gamba (f), kucharka (f), krowa (f), koza (f), ksiųzka (f), šlajfka (f), scypka (f), skwjyrcka (f), wojna (f), sopa (f), zupa (f), skořupa (f), izba (f), bana (f), ołma (f), głowa (f), kufa (f), cigaryta (f), kista (f), zamła (f), kała (f), střoda (f), swoucka (f), kacka (f), dziewucha (f), gwjouzda (f), dróga (f), stancka (f), loudka (f), ryćka (f), hadra (f), siekjyra (f), śwjycka (f), šokolada (f), kura (f), solnicka (f), jagoda (f), šubkara (f), zołza (f), glaca (f), kabza (f), kolasa (f), frychnia (f), małpica (f), biksa (f), kjejlnia (f), patejlnia (f), bania (f), taša (f), makolica (f), râkawica (f), kazalnica (f), kómedyjou (f), bateryjou (f), loteryjou (f), parafjou (f), papla (f), kartoufla (f), paproć (f), noc (f), marchew (f),
Nominativ Plural: matki, kobjyty, lampy, lóftplómpy, drógi, noce, łodzie, wsie, kości, gâsi, spudziejlnie, kuchnie, jakle, mycki, siostry, gouřci, masarnie, gamby, kucharki, krowy, koze, ksiųzki, šlajfki, scypki, skwjyrcki, wojny, sopy, zupy, skořupy, izby, bany, ołmy, głowy, kufy, cigaryty, kisty, zamły, kały, střody, swoucki, kacki, dziewuchy, gwjouzdy, drógi, stancki, loudki, ryćki, hadry, siekjyry, śwjycki, šokolady, kury, solnicki, jagody, šubkary, zołze, glace, kabze, kolase, frychnie, małpice, bikse, kjejlnie, patejlnie, banie, taše, makolice, râkawice, kazalnice, kómedyje, bateryje, loteryje, parafje, paple, kartoufle, paprocie, noce, marchwje,

13.1.2 Nominativ Plural der sächlichen Substantive
Fragen: chto? (wer?), co? (was?)
Endungen: Die Endungen des Nominativs Plural bei sächlichen Substantiven sind: "-a", "-ia", "-y", "-i",
Beispiele:
Nominativ Singular: łokno (n), pole (n), łoko (n), ucho (n), dziejcio (n), kilo (n), łyko (n), wjadro (n), koło (n), śwjŷnto (n), biglousko (n), łoje (n), zdřadło (n), coło (n), dziųsło (n), zioło (n), bagno (n), słowo (n), lato (n), kopyto (n), drewko (n), ziourko (n), sitko (n), auto (n), mjasto (n), mantlisko (n), râcysko (n), pilóntko (n), ucho (n), jajco (n), łoko (n), kuře (n), pile (n), prosie (n),

Nominativ Plural: łokna , pola, łocy, usy, dziejci, kilo, łyka, wjadra, koła, śwjŷnta, biglouska, łoja, zdřadła, coła, dziųsła, zioła, bagna, słowa, lata, kopyta, drewka, ziourka, sitka, auta, mjasta, mantliska, râcyska, pilóntka, usy, jajca, łocy, kuřynta, pilynta, prosiynta,

Die Bildung des Nominativs Plural in den benachbarten Sprachen ist unter Punkt 12.3 beschrieben worden.

13.2 Der Genitiv Plural
(Dopełniacz, liczba mnoga)

Fragen: (łod) kogo? (von wem?, wessen?), (łod) cego?, (von was?)
Endungen: Der Genitiv von männlichen Substantiven im Plural hat bei hart auslaufenden Substantiven die Endung "-ôw". Die Endung "-ôw" haben auch die meisten Substantive, die man zu den Fremdwörtern zählt und die auf "-a" enden. zB. kómunista (m), kómunisty (pl.), (łod) kómunistôw. Diese Fremdwörter werden im Singular wie weibliche Substantive dekliniert. Aber auch andere männliche Substantive, die im Nominativ Plural auf "-y" enden, haben im Genitiv Plural die Endung "-ôw". zB. woł (m), woły (pl.), (łod) wołôw,; stoł (m), stoły (pl.), (łod) stołôw,;
Weich auslaufende Substantive, die im Nominativ Plural die Endung "-(i)e" oder "-(i)y" haben, enden im Genitiv Plural auf "-i" oder "-ôw". In der Alltagssprache kommen auch endungslose Formen vor. Die Endung "-ôw" wird dann weggelassen. zB. gość (m), goście (pl.), (łod) gości, oder (łod) gościôw. Das Wort liściy (pl.) (Pluraliatantum), hat dann den Genitiv Plural (łod) liści, oder (łod) liściôw. (nicht verwechseln mit listek (m), listki (pl.), (łod) listkôw).
Einige Substantive, die im Nominativ Plural auf "-e" oder "-y" enden, haben im Genitiv Plural die Endung "-y", zB. pjųndze (pl.) (Pluraliatantum), (łod) pjŷndzy,;
Substantivierte Adjektive werden wie Adjektive dekliniert. zB. swôj (m), swoji (pl.), (łod) swojich,; guchy (m), gusi (pl.), (łod) guchych,; ślepy (m), ślepi (pl.), (łod) ślepych.;
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: chłop (m), chłopi (pl.),; pjes (m), pse (pl.),; budynek (m), budynki (pl.),; mašinista (m), mašinisty (pl.),; štajger (m), štajgry (pl.),; palec (m), palce (pl.),; synek (m), chłopcy (pl.),; ptouk (m), ptouki (pl.),; Amerykaner (m), Amerykanry (pl.),; Rus (m), Rusi (pl.),; Polouk (m), Poloucy (pl.),; kóń (m), kónie (pl.),; łodziouř (m), łodziouře (pl.),; matackouř (m), matackouře (pl.), wâgoř (m), wâgoře (pl.), kamjyń (m), kamjynie (pl.), zgouc (m), zgouce (pl.),; wsoch (m), wsochy (pl.),; houk (m), houki (pl.),; hotel (m), hotele (pl.),

Genitiv Plural: (łod) chłopôw, (łod) psôw, (łod) budynkôw, (łod) mašinistôw, (łod) štajgrôw, (łod) palcôw, (łod) chłopcôw, (łod) ptoukôw, (łod) Amerykanrôw, (łod) Rusôw, (łod) Poloukôw, (łod) kóni, oder (łod) kóniôw,; (łod) łodziouřôw,; (łod) matackouřôw, (łod) wâgořôw, (łod) kamjyni, oder, dostać křiwe pleca łod nosyniou kamjyniôw, (łod) zgoucôw, (łod) wsochôw, (łod) houkôw, (łod) hotelôw.

13.2.1 Der Genitiv Plural von weiblichen Substantiven

Der Genitiv Plural der weiblichen hart auslaufenden Substantive endet meistens , wie bei den männlichen Substantiven auf die Endung "-ôw". Manche weibliche Substantive haben jedoch im Genitiv Plural zwei Formen. zB. râkawicka (f), râkawicki (pl.), (łod) râkawickôw,; oder (łod) râkawic. Diese zweite Form stammt von der Pluraliatantum-Form ab. zB. râkawice (pl.) (Pluraliatantum), (łod) râkawic (Genitiv- Plural),; nogawica (f), nogawice (pl.), (łod) nogawicôw.; oder nogawice (pl.) (Pluraliantum), (łod) nogawic (Genitiv-Plural),;
In der Alltagssprache kommen auch endungslose Formen vor. Bei schwer sprechbaren Konsonantengruppen wird hier oft ein flüchtiges "-e-" oder "-y-" eingeschoben. zB. matka (f), matki (pl.), (łod) matek, (statt matkôw). Hier wurde die Endung "-ôw" weggelassen und ein flüchtiges "-e-" wurde eingeschoben.; Bei einigen Substantiven, zB. dziewucha (f), dziewuchy (pl.), (łod) dziewuch,; kobjyta (f), kobjyty (pl.), (łod) kobjyt, wird die Endung "-ôw" weggelassen.
Die weiblichen Substantive fremder Herkunft auf "-yjou" bilden den Genitiv Plural auf "-yjôw".
zB. kómedyjou (f), kómedyje (pl.), (łod) kómedyjôw,; bateryjou (f), bateryje (pl.), (łod) bateryjôw,;
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: kacka (f), kacki (pl.),; gâś (f), gâsi (pl.),; kura (f), kury (pl.),; krowa (f), krowy (pl.),; zoucka (f), zoucki (pl.),; baba (f), baby (pl.),; sadza (f), sadze (pl.),; bania (f), banie (pl.),; taša (f) (tasia (f)), taše (pl.) (tasie (pl.)),; râkawicka (f), râkawicki (pl.),; matka (f), matki (pl.),; kobjyta (f), kobjyty (pl.),; kosula (f), kosule (pl.),; wjejś (f), wsie (pl.),; kość (f), kości (pl.),; siostra (f), siostry (pl.),; řyka (f), řyki (pl.),;
Genitiv Plural: (łod) kackôw, (łod) gâsiôw, (łod) kurôw, (łod) krowôw, (łod) zouckôw, (łod) babôw, (łod) sadzôw, (łod) baniôw, (łod) tašôw, (tasiôw),; (łod) râkawickôw,; (łod) matkôw, (łod) kobjyt, oder (łod) kobjytôw),; (łod) kosul, oder (łod) kosulôw,; (łod) wsiôw, (łod) kościôw, oder (łod) kości, (łod) siostrôw, (łod) řyk,;

Weitere Beispiele:
hynkle łod tasiôw,; pjyřy łod gâsiôw,; jajca łod kurôw,; jųndřka łod baniôw,; skřejla łod rybôw,; głowouki łod zabôw,; sceble łod droubkôw,; štof łod fanôw,; łobrać mjŷso łod kościôw,; dostać co łod ołmôw,; kucać łod cigarytôw,; kloustôr łod siostrôw,;


13.2.2 Der Genitiv Plural von sächlichen Substantiven

Die sächlichen Substantive haben im Genitiv Plural die Endung "-ôw" oder sind endungslos. Substantive mit der Endung "-um" haben im Genitiv Plural die Endung "-ôw". zB. muzejum (n), (łod) muzejôw,;
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: łoko (n), łocy (pl.),; ucho (n), usy (pl.),; dziejcio (n), dziejci (pl.),; łokno (n), łokna (pl.),; mjasto (n), mjasta (pl.),; auto (n), auta (pl.),; koło (n), koła (pl.),; śwjŷnto (n), śwjŷnta (pl.),; licejum (n), liceja (pl.),; mjóno (n), mjóna (pl.),; pudołko (n), pudołka (pl.),;

Genitiv Plural: (łod) łocôw, (łod) usôw, (łod) dziejci,; (łod) łokjyn*, oder (łod) łoknôw,; (łod) mjastôw, (łod) autôw, (łod) kołôw, (łod) śwjųnt**, (łod) licejôw, (łod) mjónôw, (łod) pudołkôw,
* hier wurde ein "-jy-" eingeschoben. ** unregelmäßige Deklination.

Substantive, die nur die Pluralform haben, (Pluraliatantum).

Substantive, die nur die Pluralform haben, enden im Genitiv Plural auf die Endungen "-ôw", "-y" oder sie enden endungslos.
Beispiele:
Nominativ: mozyrki(pl.), galouty (pl.), wrota (pl.), pleca (pl.), Niymce (pl.), klysce (pl.), pjųndze (pl.), dřwi (pl.), nozycki (pl.), ferje (pl.), widły (pl.),

Genitiv Plural: (łod) mozyrkôw, (łod) galout, (łod) wrôt oder wrotôw, (łod) plecôw, (łod) Niymjec, (łod) klyscôw, (łod) pjŷndzy, (łod) dřwjôw, (łod) nozyckôw, (łod) ferjôw, (łod) widłôw,

13.2.3 Der Genitiv Plural in den benachbarten Sprachen

Genitiv Plural in der tschechischen Sprache

Fragen: koho?, čeho?, čí?
Endungen: Im Tschechischen wird bei der Flexion unter bestimmten Bedingungen ein "-e-" gestrichen oder hinzugefügt. Man spricht von einem flüchtigen oder beweglichen "-e-".
Bei männlichen Substantiven steht im Genitiv Plural die Endung "-ů". Der Genitiv Plural von weiblichen Substantiven ist entweder endungslos oder hat die Endungen "-í", oder "-e". Bei Substantiven, die auf eine Konsonantengruppe auslaufen erfolgt im Genitiv Plural ein Einschub von "-e-". Der Genitiv Plural bei sächlichen Substantiven ist entweder endungslos, oder er hat die Endungen "-í", "-at". Entsteht durch Wegfall des Vokals am Ende des Wortes eine Konsonantengruppe, so wird ein "-e-" eingeschoben.
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: pán (m), pánové (pl.),; muž(m), muž (pl.),; pluh (m), pluhy (pl.),; kůň (m), koně (pl.),; ryba (f), ryby (pl.),; žena (f), ženy (pl.),; růže (f), růže (pl.),; píseň (f), písně (pl.),; řeka (f), řeky (pl.),; kost (f), kosti (pl.),; město (n), města (pl.),; kolo (n), kola (pl.),; jablko (n), jablka (pl.),; moře (n), moře (pl.),; kuře (n), kuřata (pl.),;

Genitiv Plural: pánů, mužů, pluhů, koňů, ryb, ž, růží, písní, řek, kostí, měst, kol, jablek, moří, kuřat,

Genitiv Plural in der polnischen Sprache

Fragen: kogo?, czego?
Endungen: Die Mehrheit der männlichen Substantive endet im Genitiv Plural auf "-ów". Einige weichstämmige Substantive enden auf "-i", oder "-y". Einige sind endungslos. Weiblich Substantive sind im Genitiv Plural entweder endungslos oder sie enden auf "-i", oder "-y". Die meisten sächlichen Substantive haben im Genitiv Plural keine Endung, dh. sie enden endungslos. Neutra auf "-um" haben im Genitiv Plural die Endung "-ów". Im Genitiv Plural kann ein Vokalwechsel eintreten,, oder es erscheint ein flüchtiges "-e-".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: pan (m), panowie (pl.),; gość (m), goście (pl.),; dziadzio (m), dziadziowie (pl.),; mężczyzna (m), mężczyźni (pl.),; nóż (m), noże (pl.),; koń (m), konie (pl.),; kobieta (f), kobiety (pl.),; mysz (f), myszy (pl.),; ryba (f), ryby (pl.),; szkoła (f), szkoły (pl.),; uczelnia (f), uczelnie (pl.),; pole (n), pola (pl.),; miasto (n), miasta (pl.),; gniazdo (n), gniazda (pl.),; niebo (n), niebiosa (pl.),;
Genitiv Plural: panów, gości, dziadziów, mężczyzn, noży, koni, kobiet, myszy, ryb, szkół, uczelni, pól, miast, gniazd, niebios,

Genitiv Plural in der slowakischen Sprache

Fragen: čí?, čia?, čie?, koho?, čoho?
Endungen: Die männlichen Substantive haben im Genitiv Plural die Endung "-ov". Der Genitiv Plural bei den weiblichen und sächlichen Substantiven ist entweder endungslos oder er ist mit einer Dehnung der letzten Stammsilbe verbunden. zB. i zu í,; u zu ú,; a zu á,; e zu ie,; o zu ô,;
Bei einer Anhäufung von Konsonanten am Wortende, wird zur leichteren Aussprache, wie in der tschechischen Sprache ein Vokal eingeschoben. Bei einigen weiblichen Substantiven kommt im Genitiv Plural die Endung " -í" vor. Sächliche Substantive mit der Endung "-ie" haben die Genitiv Plural Endungen " -í". In der slowakischen Sprache unterscheidet man bei der Deklination bei männlichen Substantiven zwischen "belebt" und "unbelebt".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: chlap (m), chlapi (pl.),; muž(m), muž (pl.),; dub (m), duby (pl.),; nôž(m), nož (pl.),; byt (m), byty (pl.),; žena (f), ženy (pl.),; kosť (f), kosti (pl.),; ulica (f), ulice (pl.),; mesto (n), mestá (pl.),; srdce (n), srdcia (pl.),; námestie (n), námestia (pl.),;

Genitiv Plural: chlapov, mužov, dubov, nožov, bytov, žien, kostí, ulic, miest, sřdc, námestí.

13.3. Der Dativ Plural
(Celownik, liczba mnoga)

13.3.1 Der Dativ Plural von männlichen Substantiven

Fragen: kómu? (wem?), cymu? (wem?)
Endungen: Der Dativ Plural hat bei allen männlichen Substantiven die Endung "-ó".
Substantivierte Adjektive werden wie Adjektive dekliniert. zB. swôj (m), swoji (pl.), (kómu?) swojí,; ślepy (m), ślepi (pl.), (kómu?) ślepý.; stancny (m), stancni (pl.), (kómu?) stancný.
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: chłop (m), chłopi (pl.),; kóń (m), kónie (pl.),; gołųmb (m), gołâmbje (pl.),; pjes (m), pse (pl.),; stolik (m), stoliki (pl.),; łopitouk (m), łopitouki (pl.),; gbur (m), gbury (pl.),; talyř (m), talyře (pl.),; bocóń (m), bocónie (pl.),; łochlast (m), łochlasty (pl.),; špónt (m), špónty (pl.),; chlyb (m), chleby (pl.),; stróm (m), strómy (pl.),; kjeř (m), kře (pl.),; smatyrlouk (m), smatyrlouki (pl.),; fyrlouk (m), fyrlouki (pl.),; štrychalec (m), štrychalce (pl.),; škorc (m), škorce (pl.),;

Dativ Plural: chłopó, kónió, gołâmbjó, psó, stolikó, łopitoukó, gburó, talyřó, bocónió, łochlastó, špóntó, chlebó, strómó, křó, smatyrloukó, fyrloukó, štrychalcó, škorcó,

13.3.2 Der Dativ Plural bei weiblichen Substantiven

Fragen: kómu? (wem?)
Endungen: Der Dativ Plural hat bei weiblichen Substantiven , mit Ausnahme der adjektivisch deklinierten, die Endung "-ó".
Substantivierte Adjektive werden adjektivisch dekliniert. zB. stancnou (f), stancne (pl.), stancný (Dativ Plural).;
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: róza (f), róze (pl.),; partyjou (f), partyje (pl.),; kobjyta (f), kobjyty (pl.),; wjejś (f), wsie (pl.),; râka (f), râce (pl.),; kura (f), kury (pl.),; cajska (f), cajski (pl.),; swoucka (f), swoucki (pl.),; kucharka (f), kucharki (pl.),; kabza (f), kabze (pl.),; šlajfka (f), šlajfki (pl.),; pjeřina (f), pjeřiny (pl.),; šoulka (f), šoulki (pl.),; třejśnicka (f), třejśnicki (pl.),;

Dativ Plural: rózó, partyjó, kobjytó, wsió, râkó, kuró, cajskó, swouckó, kucharkó, kabzó, šlajfkó, pjeřinó, šoulkó, třejśnickó,

13.3.3 Der Dativ Plural bei sächlichen Substantiven

Fragen: kómu?, wem?
Endungen: Alle Substantive sächlichen Geschlechts haben im Dativ Plural die Endung "-ó".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: dziejcio (n), dziejci (pl.),; pole (n), pola (pl.),; łoko (n), łocy (pl.),; mjóno (n), mjóna (pl.),; postřadło (n), postřadła (pl.),; zdřadło (n), zdřadła (pl.),; jajco (n), jajca (pl.),; słowo (n), słowa (pl.),; koło (n), koła (pl.), zdřódło (n), zdřódła (pl.),; jabko (n), jabka (pl.),; łokno (n), łokna (pl.),;

Dativ Plural: dziejció, poló, łocó, mjónó, postřadłó, zdřadłó, jajcó, słowó, kołó, zdřódłó, jabkó, łoknó,

Substantive, die nur im Plural vorkommen (Pluraliatantum), haben im Dativ die Endung "-ó", so wie die sächlichen Substantive.
Nominativ: widły (pl.), grabje (pl.), wrota (pl.), galouty (pl.), pleca (pl.)
Genitiv-Plural: widłó, grabjó, wrotó, galoutó, plecó,

13.3.4 Der Dativ Plural in den benachbarten Sprachen

Der Dativ Plural in der polnischen Sprache

Fragen: komu?, wem?,; czemu?
Endungen: Im Dativ Plural haben die männlichen, weiblichen und sächlichen Substantive die Endung "-om".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: dzień (m), dni(pl.),; hotel (m), hotele (pl.),; mąż (m), mężowie (pl.),; koń (m), konie (pl.),; żona (f), żony (pl.),; kiełbasa (f), kiełbasy (pl.),; pani (f), panie (pl.),; oko (n), oczy (pl.),; zboże (n), zboża (pl.),; imię (n), imiona (pl.),; dziecko (n), dzieci (pl.),;

Dativ Plural: dniom, hotelom, mężom, koniom, żonom, kiełbasom, paniom, oczom, zbożom, imionom, dzieciom,
* Der Dativ Plural der weiblichen Substantive hat mit Ausnahme der adjektivisch deklinierten die Endung "-om". Im Altpolnischen bestand im Dativ Plural noch die gleiche Form wie im Russischen, mit der Endung "-(i)am". zB. кoмнaт, нeдeлям,;
Der Dativ Plural inder oberschlesischen Sprache hat bei weiblichen Substantiven die Endung "-ó", und in der tschechischen Sprache die Endung "-ům". Diese tschechische Endung ist ähnlich dem oberschlesischen Vokal "-ó".


Der Dativ Plural in der tschechischen Sprache

Fragen: komu?, čemu?
Endungen: Männliche Substantive haben im Dativ Plural die Endung "-ům". Weibliche Substantive haben Im Dativ Plural die Endungen "-ám", "-ím" und "-em". Sächliche Substantive haben im Dativ Plural die Endungen "-ům" und "-ím".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: muž (m), muži (pl.),; stroj (m), stroje (pl.),; pán (m), páni (pl.),; žena (f), ženy (pl.),; píseň (f), písně (pl.),; kost (f), kosti (pl.),; město (n), města (m),; kuře, (n), kuřata (pl.),; moře (n), moře (pl.),;

Dativ Plural: mužům, strojům, pánům, ženám, písním, kostem,; městům, kuřatům, mořím,

Der Dativ Plural in der Slowakischen Sprache

Fragen: komu?
Endungen: Der Dativ Plural hat in der slowakischen Sprache bei männlichen Substantiven die Endung "-om", bei weiblichen Substantiven die Endungen "-ám", "-iam", und bei sächlichen Substantiven auch die Endungen "-ám" und "-iam". In der slowakischen Sprache unterscheidet man bei der Deklination zwischen belebten und unbelebten männlichen Substantiven.
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: nož(m), nože (pl.),; študent (m), študenti (pl.),; muž(m), muži (pl.),; žena (f), ženy (pl.),; ulica (f), ulice (pl.),; zem (f), zeme (pl.),; mesto (n), mestá (pl.),; srdce (n), srdcia (pl.),;
Dativ Plural: nožom, študentom, mužom, ženám, uliciam, zemiam, mestám, srdciam,

13.4 Akkusativ Plural
(Biernik, liczba mnoga)

13.4.1 Akkusativ Plural der männlichen Substantive

Endungen: Der Akkusativ Plural ist bei allen Substantiven, die eine männliche Person bezeichnen, gleich dem Genitiv Plural und hat die Endung "-ôw". Bei allen anderen Substantiven ist die Endung gleich dem Nominativ Plural. Es kommen folgende Endungen vor: "-e", "-ie", "-je", "-i", "-y"
Fragen: kogo? (wen?), co? (was?)
Beispiele:
Nominaiv Singular und Plural: synek (m), chłopcy (pl.),; bałer (m), bałery (pl.),; Rus (m), Rusi (pl.),; kóń (m), kónie (pl.),; farouř (m), farouře (pl.),; kamjyń (m), kamjynie (pl.),; knefejl (m), knefle (pl.),; gołųmb (m), gołâmbje (pl.),; šlyps (m), šlypse (pl.),; štrychalec (m), štrychalce (pl.),; pjes (m), pse (pl.),; ptouk (m), ptouki (pl.),; kokot (m), kokoty (pl.),; šrajbtiš (m), šrajbtiše (pl.),;

Akkusativ Plural: chłopcôw, bałerôw,; Rusôw,; kónie, farouřôw, kamjynie, knefle, gołâmbje, šlypse, štrychalce, pse, ptouki, kokoty, šrajbtiše,

13.4.2 Akkusativ Plural der weiblichen Substantive

Fragen: kogo? (wen?), co? (was?)
Endungen: Der Akkusativ Plural hat bei allen weiblichen Substantiven die gleiche Form wie der Nominativ Plural.(auch bei belebten). Es kommen folgende Endungen vor: "-y", "-i", "-e","-ie",
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: gdowa (f), gdowy (pl.),; graśka (f), graśki (pl.),; gouřć (f), gouřcie (pl.),; gųsióna (f), gųsióny (pl.),; jegła (f), jegły (pl.),; kabza (f), kabze (pl.),; muska (f), muski (pl.),; maśnicka (f), maśnicki (pl.),; paza (f), paze (pl.),; plómpa (f), plómpy (pl.),; kolouska (f), kolouski (pl.),; ołma (f), ołmy (pl.),;

Akkusativ Plural: gdowy, graśki, gouřcie, gųsióny, jegły, kabze, muski, maśnicki, paze, plómpy, kolouski, ołmy,

13.4.3 Akkusativ Plural der sächlichen Substantive

Fragen: kogo? (wen?), co? was?)
Endungen: Die Endungen im Akkusativ Plural aller sächlichen Substantive sind immer gleich den Endungen vom Nominativ Plural. Es kommen folgende Endungen vor. "-i", "-a" und "-y".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: dziejcio (n), dziejci (pl.),; łokno (n), łokna (pl.),; mjŷso (n), mjŷsa (pl.),; łoko (n), łocy (pl.),; piwo (n), piwa (pl.),; pismo (n), pisma (pl.),; radjo (n), radja (pl.),;

Akkusativ Plural: dziejci, łokna, mjŷsa, łocy, piwa, pisma, radja,

Substantive, die nur Pluralformen haben (Pluraliatantum), haben im Akkusativ Plural die gleichen Endungen, wie im Nominativ Plural.
Beispiele:
Nominativ Plural: galouty (pl.), nozycki (pl.), widły (pl.), wrota (pl.), pleca (pl.)
Akkusativ Plural: galouty (pl.), nozycki (pl.), widły (pl.), wrota (pl.), pleca (pl.)

13.4.4 Akkusativ Plural in der slowakischen, polnischen und tschechischen Sprache


Akkusativ Plural in der slowakischen Sprache

Fragen: koho?, čo?
Endungen: In der slowakischen Sprache unterscheidet man bei der Deklination zwischen belebten und unbelebten männlichen Substantiven. Die männlichen Substantive haben im Akkusativ Plural die Endungen "-ov", "-y" und "-e". Sie sind in vielen Fällen gleich dem Nominativ Plural. Die weiblichen Substantive haben im Akkusativ Plural die Endungen "-y", "-e" und "-i". Die sächlichen Substantive haben die Endungen "-á" und "-ia".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: byt (m), byty (pl.),; nôž(m), nože (pl.),; študent (m), študenti (pl.),; študentka (f), študentky (pl.),; ulica (f), ulice (pl.),; zem (f), zeme (pl.),; škola (f), školy (pl.),; mesto (n), mestá (pl.),; námestie (n), námestia (pl.),;

Akkusativ Plural: bytov, nože, študentov, študentky, ulice, zeme, školy, mestá, námestia,

Akkusativ Plural in der polnischen Sprache

Fragen: kogo? (wen?), co? (was?)
Endungen: Männliche Substantive haben in der polnischen Sprache im Akkusativ Plural die Endungen "-ów", "-i", "-y" und "-e". Man unterscheidet zwischen maskulinen personalen Substantiven und maskulinen belebten Substantiven und maskulinen unbelebten Substantiven.. Die weiblichen Substantive haben im Akkusativ Plural die Endungen "-e", "-i", und "-y". Sie sind meistens gleich dem Nominativ Plural. Die sächlichen Substantive haben im Akkusativ Plural die Endung: "-a". Sie ist meistens gleich dem Nominativ Plural. Substantive, die nur Pluralformen haben, haben die Endungen: "-a", "-e", "-i", und "-y". Sie sind gleich dem Nominativ Plural.
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: chłop (m), chłopi (pl.),; gość (m), goście (pl.),; pies (m), psy (pl.),; zeszyt (m), zeszyty (pl.),; róg (m), rogi (pl.),; babcia (f), babcie (pl.),; pani (f), panie (pl.),; rada (f), rady (pl.),; imię (n), imiona (pl.),; muzeum (n), muzea (pl.),; biurko (n), biurka (pl.),;

Akkusativ Plural: chłopów, gości, psy, zeszyty, rogi, babcie, panie, rady, imiona, muzea, biurka,

Akkusativ Plural in der tschechischen Sprache

Fragen: koho? (wen?), co? (was?)
Endungen: Bei männlichen unbelebten und sächlichen Substantiven entspricht der Akkusativ Plural dem Nominativ Plural. Bei männlichen belebten Substantiven kommen Unterschiede zwischen dem Nominativ und Akkusativ Plural vor.
Bei männlichen Substantiven kommen folgende Endungen im Akkusativ Plural vor: "-y", "-e", "-i" und "-ě" . Bei weiblichen Substantiven entspricht der Akkusativ Plural in den meisten Fällen dem Nominativ Plural. Als Endungen kommen vor: "-y", "-e" und "-i". Die Endungen bei sächlichen Substantiven im Akkusativ Plural sind zB. "-a", "-e".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: pán (m), páni (pl.),; muž(m), muži (pl.), mužove (pl.),; kůň (m), koně (pl.),; žák (m), žáci (pl.),; hrad (m), hrady (pl.),; den (m), dni (pl.),; ryba (f), ryby (pl.),; kost (f), kosti (pl.),; myš (f), myši (pl.),; růže (f), růže (pl.),; město (n), města (pl.),; moře (n), moře (pl.),;
Akkusativ Plural: pány, muže, koně, žaky, hrady, dni, ryby, kosti, myši, růže, města, moře,

13.5 Instrumental Plural
(Narzędnik, liczba mnoga)

13.5.1 Instrumental Plural bei männlichen Substantiven

Fragen: skí?, mit wem?,; s (z) cý?, mit was ?, womit?
Endungen: Der Instrumental Plural hat fast bei allen männlichen Substantiven (außer bei den adjektivisch deklinierten) die Endung "-óma".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: synek (m) chłopcy (pl.),; študynt (m), študynty (pl.),; kamjyń (m), kamjynie (pl.),; zouk (m), zouki (pl.) (oder zoucy) (pl.),; zougłowek (m), zougłowki (pl.),; noupjŷntek (m), noupjŷntki (pl.),; kloper (m), klopry (pl.),; watoł (m), watoły (pl.),; štecher (m), štechry (pl.),; słopouk (m), słopouki (pl.),; stróm (m), strómy (pl.),; študynt (m), študynty (pl.),;

Instrumental Plural: (ze) chłopcóma, (z) kamjynióma, (ze) zoukóma, (ze) zougłowkóma, (ze) noupjŷntkóma, (ze) klopróma, (ze) watołóma, (ze) štechróma, (ze) słopoukóma, (ze) strómóma, (ze) študyntóma,


13.5.2 Instrumental Plural bei weiblichen Substantiven

Endungen: Der Instrumental Plural der weiblichen Substantive hat dieselben Endungen wie bei den männlichen und sächlichen Substantiven. Die Endung ist "-óma".
Fragen: skí?, mit wem?,; s (z) cý?, mit was?, womit?
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: matka (f), matki (pl.),; ołma (f), ołmy (pl.),; študyntka (f), študyntki (pl.),; šlajfka (f), šlajfki (pl.),; gouřć (f), gouřcie (pl.),; zamła (f), zamły (pl.),; pupka (f), pupki (pl.),; rajbetka (f), rajbetki (pl.),; rašpla (f), rašple (pl.),; ołberiba (f), ołberiby (pl.), nudla (f), nudle (pl.),; kastla (f), kastle (pl.),; mycka (f), mycki (pl.),; krowa (f), krowy (pl.),; cigaryta (f), cigaryty (pl.),;
Instrumental Plural: (ze) matkóma, (ze) ołmóma, (ze) študyntkóma, (ze) šlajfkóma, (ze) gouřcióma, (ze) zamłóma, (ze) pupkóma, (ze) rajbetkóma, (ze) rašplóma, (ze) ołberibóma, (ze) nudlóma, (ze) kastlóma, (ze) myckóma, (ze) krowóma, (ze) cigarytóma,

13.5.3 Instrumental Plural bei sächlichen Substantiven

Fragen: skí?, nit wem?,; s (z) cý?, mit was?, womit?
Endungen: Der Instrumental Plural hat bei sächlichen Substantiven dieselben Endungen wie die Maskulina und Feminina. Die Endung ist "-óma". Es gibt wenige Ausnahmen, wo auch die Endung weggelasen wird und zur leichteren Aussrache ein Konsonant eingefügt wird. zB. dziejcio (n) (Nominativ Singular), dziejci (pl.) (Nominativ Plural), ze dziejćmi (Instrumental Plural).
Fragen: skí?, mit wem?,; s (z) cý?, mit was?, womit?
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: postřadło (n), postřadła (pl.),; râcysko (n), râcyska (pl.),; tarło (n), tarła (pl.),; wichłajstwo (n), wichłajstwa (pl.),; łokno (n), łokna (pl.),; łoko (n), łocy (pl.),; koło (n), koła (pl.),; pilóntko (n), pilóntka (pl.),; kuře (n), kuřynta (pl.),; radjo (n), radja (pl.),;
Instrumental Plural: (ze) postřadłóma, (z) râcyskóma, (ze) tarłóma,; wichłajstwóma, (ze) łoknóma, (ze) łocóma, (ze) kołóma, (ze), pilóntkóma, (z) kuřyntóma, (ze) radjóma,

Instrumental von Substantiven, die nur Pluralformen haben (Pluraliantum)

Fragen: skí?, mit wem?, s (z) cý?, mit was?
Substantive, die nur in der Pluralform vorkommen, haben die gleiche Endung, wie die sächlichen Substantive. Die Endung ist "-óma".
Beispiele:
Nominativ: galouty (pl.), nozycki (pl.), widły (pl.), grabje (pl.), mozyrki (pl.),
Instrumental Plural: (ze) galoutóma, (z) nozyckóma, (z) widłóma, (z) grabjóma, (z) mozyrkóma,
13.5.4 Instrumental Plural in der polnischen, tschechischen und slowakischen Sprache

Instrumental Plural in der polnischen Sprache

Fragen: kim?, czym?
Endungen: Der Instrumental Plural hat bei männlichen personalen Substantiven, bei männlichen belebten Substantiven, und bei männlichen unbelebten Substantiven die Endung "-ami" und "-mi". Auch die weiblichen und sächlichen Substantive haben im Instrumental Plural die Endung "-ami" und "-mi".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: pan (m), panowie (pl.),; gość (m), goście (pl.),; pies (m), psy (pl.),; kraj (m), kraje (pl.),; babcia (f), babcie (pl.),; lato (n), lata (pl.),; biurko (n), biurka (pl.),;
Instrumental Plural: panami, gośćmi, psami, krajami, babciami, latami, biurkami,

Instrumental Plural in der tschechischen Sprache

Fragen: kým?, čím?
Endungen: Männliche belebte, männliche unbelebte und sächliche Substantive haben im Instrumental Plural die Endungen "-y", und "-i". Weibliche Substantive haben im Instrumental Plural die Endungen "-ami" und "-(e)mi".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: pán (m), páni (pl.), pánové (pl.),; muž(m), muž (pl.),; kůň (m), koně (pl.),; pluh (m), pluhy (pl.),; hřich (m), hřichy (pl.),; ryba (f), ryby (pl.),; řeka (f), řeky (pl.),; kost (f), kosti (pl.),; růže (f), růže (pl.),; město (n), města (pl.),; jablko (n), jablka (pl.),; moře (n), moře (pl.),; kuře (n), kuřata (pl.),;
Instrumental Plural: pány, muži, koni oder koňmi, pluhy, hřichy, rybami, řekami, kostmi, růžemi, městy, jablky, moři, kuřaty,

Instrumental Plural in der slowakischen Sprache

Fragen: s kým?, mit wem?, s čím? womit?
Endungen: Die männlichen Substantive haben im Instrumental Plural die Endung "-mi". Die weiblichen Substantive haben im Instrumental Plural die Endung "-ami". Die sächlichen Substantive haben im Instrumental Plural die Endungen "-ami" und "-iami".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: nôž (m), nože (pl.),; byt (m), byty (pl.),; muž(m), muži (pl.),; študent (m), študenti (pl.),; žena (f), ženy (pl.),; ulica (f), ulice (pl.),; študentka (f), študentky (pl.),; mesto (n), mestá (pl.), mestia (pl.),; námestie (n), námestia (pl.),; srdce (n), srdcia (pl.),;

Instrumental Plural: nožmi, bytmi, mužmi, študentmi, ženami, ulicami, študentkami, mestami, mestiami,; námestiami, srdcami,


13.6 Lokativ oder Präpositiv Plural,
(Miejscownik, liczba mnoga)

13.6.1 Lokativ Plural von männlichen Substantiven

Fragen: ło kí?, über wen?,; ło cý?, über was?,; auf die Frage wo?, dzie?, Antwort, na oder we.
Endungen: Der Lokativ Plural von männlichen Substantiven hat mit ganz wenigen Ausnahmen die Endung "-ach".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: kóń (m), kónie (pl.),; bespyrouk (m), bespyrouki (pl.),; bónclik (m), bóncliki (pl.),; chłop (m), chłopi (pl.),; ćwjŷk (m), ćwjŷki (pl.),; gilouk (m), gilouki (pl.),; gutalin (m), gutaliny (pl.),; kachlouk (m), kachlouki (pl.),; klamôr (m), klamory (pl.),; klejd (m), klejdy (pl.),; kłobusek (m), kłobuski (pl.),; křipop (m), křipopy (pl.),;

Lokativ Plural: kóniach, bespyroukach, bónclikach, chłopach, ćwjŷkach, giloukach, gutalinach, kachloukach, klamorach, klejdach, kłobuskach, křipopach,

13.6.2 Lokativ Plural der weiblichen Substantive

Endungen: Die Endung beim Lokativ Plural der weiblichen Substantive ist die gleiche wie bei den männlichen und sächlichen Substantiven. Die Endung ist "-ach".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: stancka (f), stancki (pl.),; ryćka (f), ryćki (pl.),; byrna (f), byrny (pl.),; skwjyrcka (f), skwjyrcki (pl.),; scypka (f), scypki (pl.),; małpica (f), małpice (pl.),; makôwka (f), makôwki (pl.),; kosiarka (f), kosiarki (pl.),; mazejlónka (f), mazejlónki (pl.),; pryska (f), pryski (pl.),; ducka (f), ducki (pl.),;
Lokativ Plural: stanckach, ryćkach, byrnach, skwjyrckach, scypkach, małpicach, makôwkach, kosiarkach, mazejlónkach, pryskach, duckach,

13.6.3 Lokativ Plural der sächlichen Substantive

Fragen: ło kí?, über wen?,; ło cý?, über was?,; auf die Frage wo?, dzie?, Antwort, na oder we.
Endungen: Der Lokativ Plural hat bei allen sächlichen Substantiven die Endung "-ach".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: pole (n), pola (pl.),; łoko (n), łocy (pl.),; ucho (n), usy (pl.),; dziejcio (n), dziejci (pl.),; jabko (n), jabka (pl.),; wino (n), wina (pl.),; słowo (n), słowa (pl.),; pismo (n), pisma (pl.),; mjŷso (n), mjŷsa (pl.),; biglousko (n), biglouska (pl.),; muzejum (n), muzeja (pl.),;

Lokativ Plural: (na) polach, (we) łocach, (w) usach, (ło) dziejciach, (ło) jabkach, (ło) winach, (ło) słowach, (ło) pismach, (ło) mjŷsach, (ło) muzejach,

Lokativ Plural von Substantiven, die nur Pluralformrn haben (Pluraliatantum)

Endungen: Substantive, die nur Pluralformen aufweisen, haben im Lokativ Plural die Endung "-ach".
Beispiele:
Nominativ Plural: galouty (pl.), nozycki (pl.), widły (pl.), grabje (pl.), mozyrki (pl.),
Lokativ Plural: galoutach, nozyckach, widłach, grabjach, mozyrkach,

13.6.4 Lokativ Plural in der polnischen, tschechischen und slowakischen Sprache

Der Lokativ Plural in der polnischen Sprache

Fragen: o kim?, o czym?
Endungen: Männliche personale, männliche belebte, und männliche unbelebte Substantive haben im Lokativ Plural die Endung "-ach". Weibliche und sächliche Substantive haben im Lokativ Plural auch die Endung "-ach".
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: pan (m), panowie (pl.),; Polak (m), Polacy (pl.),; koń (m), konie (pl.),; liść (m), liście (pl.),; babcia (f), babcie (pl.),; rada (f), rady (pl.),; noc (f), noce (pl.),; oko (n), oczy (pl.),; okno (n), okna (pl.),;
Lokativ Plural: panach, Polakach, koniach, liściach, babciach, radach, nocach, oczach, oknach,

Der Lokativ Plural in der tschechischen Sprache

Fragen: o kom?, o čem?
Endungen: Die männlichen Substantive haben im Lokativ Plural die Endung "-ech" und "-ích".Weibliche Substantive haben im Lokativ Plural die Endungen "-ách", "-ích" und "-ech". Sächliche Substantive haben im Lokativ Plural die Endungen "-ech", "-ách" und "-ích".
Nominativ Singular und Plural: pán (m), páni (pl.),; hoch (m), hoši (pl.),; pluh (m), pluhy (pl.),; hřích (m), hříchy (pl.),; kůň (m), kůně (pl.),; den (m), dni (pl.),; ryba (f), ryby (pl.),; žena (f), ženy (pl.),; kuchyně (f), kuchyně (pl.),; kost (f), kosti (pl.),; město (n), města (pl.),; jablko (n), jablka (pl.),; kuře (n), kuřata (pl.),;
Lokativ Plural: pánech, hoších, pluzích, hříších, koních, dnech, rybách, ženách, kuchyních, kostech, městech, jablkách, jablcích,; kuřatech,

Der Lokativ Plural in der slowakischen Sprache

Fragen: (auf die Frage wo?), kde?, (Antwort), v, vo, na
Endungen: Der Lokativ Plural hat bei männlichen Substantiven die Endung "-och". Der Lokativ Plural hat bei weiblichen Substantiven dei Endung "-ách" und "-iach". Sächlich Substantive haben im Lokativ Plural die Endung "-ách", und "-iach".
Nominativ Singular und Plural: nož(m), nože (pl.),; byt (m), byty (pl.),; študent (m), študenti (pl.),; ulica (f), ulice (pl.),; študentka (f), študentky (pl.),; mesto (n), mestá (pl.),; srdce (n), srdcia (pl.),;
Lokativ Plural: (o) nožoch, (o) bytoch, (o) študentoch, (o) uliciach, študentkách, mestách, srdciach,

13.7. Vokativ Plural
(Wołacz, liczba mnoga)

Der Vokativ Plural ist bei nännlichen, weiblichen und sächlichen Substantiven immer gleich dem Nominativ Plural.
Beispiele:
Nominativ Singular und Plural: douchtór (m), douchtory (pl.),; farouř (m), farouře (pl.),; brat (m), braciou (pl.),; bocóń (m), bocónie (pl.),; kobjyta (f), kobjyty (pl.),; cigaryta (f), cigaryty (pl.),; tabula (f), tabule (pl.),; lampa (f), lampy (pl.),; nelka (f), nelki (pl.),; tulpa (f), tulpy (pl.),; gâś (f), gâsi (pl.),; zdřadło (n), zdřadła (pl.),; śwjŷnto (n), śwjŷnta (pl.),; pudołko (n), pudouka (pl.),; mjasto (n), mjasta (pl.),; krųzko (n), krųzka (pl.),;
Vokativ Plural: douchtory!, farouře!, braciou!, bocónie!, kobjyty!, cigaryty!, tabule!, lampy!, nelki!, tulpy!, gâsi!, zdřadła!, śwjŷnta!, pudouka!, mjasta!, krųzka!,

13.1 Vokativ Plural in der polnischen tschechischen und slowakischen Sprache

In der polnischen Sprache entspricht der Vokativ Plural dem Nominativ Plural.
In der tschechischen Sprache entspricht der Vokativ Plural dem Nominativ Plural.
In der slowakischen Sprache ist der Vokativ Plural gleich dem Nominativ Plural.

13.8. Der Dual (Zweizahl)
(Liczba podwójna)

In der oberschlesischen Sprache gibt es noch neben dem Singular und Plural den Dual. Angewendet wird er bei Körperteilen, die paarweise vorkommen. zB.

ucho

usy

Ohr

łoko

łocy

Auge

râka

râce

Hand

noga

nogi

Fuß, Bein

pjerś

pjersi

Brust

ramjóno

ramjóna

Schulter

kolano

kolana

Knie


Die Deklination dieser Substantive ist von den alten Dualformen beeinflußt.
Die Form des Duals hat sich nur im geringen Teil aus den alten Formen erhalten, meistens in Verbindung mit der Grundzahlen "dwa" und "łoba" (bei Maskulina und Neutra), "dwje" und "łobje" (bei Feminina).
Die Deklinationsformen der beiden Grundzahlen sind nachfolgend angegeben. Die zur Dualbildung benutzten Formen sind in Fettschrift geschrieben.


Grundzahl, dwa

Grundzahl, łoba


maskulin.

feminin

neutral

masulin

feminin

neutral

N

dwa

dwje

dwa

łoba

łobje

łoba

G

dwôch

dwôch

dwôch

łobuch

łobuch

łobuch

D

dwó (Pers.F)

dwjó

dwó

łobó

łobjó

łobó

A

dwôch (Pers.F) , dwa (Sach.F)

dwje

dwa (Sach.F)

łobuch (Pers.F), łoba (Sach.F)

łobje

łoba (Sach.F)

I

dwóma

dwjóma

dwóma

łobóma

łbjóma

łobóma

L, P

dwôch

dwôch

dwôch

łobuch

łobuch

łobuch


Deklinationsbeispiele einiger oben genannter Substantive


râce

łocy

usy

nogi

kolana

pjersi

N

râce

łocy

usy

nogi

kolana

pjersi

G

rųk, râkôw

łocôw

usôw

nogôw, nôg

kolanôw, kolan

pjersiôw, pjersi

D

râkó

łocó

usó

nogó

kolanó

pjersió

A

râce

łocy

usy

nogi

kolana

pjersi

I

râkóma

łocóma

usóma

nogóma

kolanóma

pjersióma

L, P

râkach

łocach

usach

nogach

kolanach

pjersiach

V

râce!

łocy!

usy!

nogi!

kolana!

pjersi!


Bei diesen Substantiven haben sich einige Formen des Duals erhalten. Dazu zählen der Nominativ und Akkusativ, zB. râce, łocy und im Instrumental, râkóma, łocóma. Im Genitiv treten auch Formen ohne der Endung "-ôw" auf.
Der Dual ist weit verbreitet im Instrumental Plural. Siehe nachfolgenden Beispiele.

Die Form des Duals hat sich bis heute auch beim Zahlwort "dwasta" erhalten. "sta" ist der Nominativ und Akkusativ Plural von "sto" (hundert). Entsprechend heißt es dann auch třista (300), štyrysta (400), aber pjŷńćset (500), sejśset (600), usw.



Ob. Schl., Zahl

Slow.

Tschech.

Poln.

100 sto

sto

sto

sto

200 dwasta

dvesto

dvě stě

dwieście

300 třista

tristo

tři sta

trzysta

400 štyrysta

štyristo

čtyři sta

czterysta


Beispiele:
Łón to dzierzoł dwjóma râkóma. Klekotała tá na dródze z dwjóma babóma. Łón stoł před nami ze łobjóma râkóma we kabzach. Widzioł ejch to dwóma łocóma. Přijechali dó nous třóma autóma. Ciųg za tyn powrôz łobjóma râkóma. Wlejcioł do křipopa łobjóma nogóma. Wyciųgali te auto ze marasu třóma kónióma. Musicie tu podpisać swojymi râkóma. Wejźcie to do łobuch râkôw. (oder rųk). Zwóni mi we usach. Łóni tá přiśli łoba dwa. Łóny tá přisły łobje dwje. Zajechali tá dwóma kołóma. Wlazła do kałuze łobjóma třewikóma. Grać na klawjyře na štyry râce. Přisła do dóm ze dwóma chlebóma.

13.8.1 Dual (Zweizahl) in der tschechischen Sprache

In Der tschechischen Sprache wird die grammatische Form des Duals aktiv benutzt. Dazu einige Deklinationsbeispiele der oben genannten Substantive.



ruce

oči

uši

nohy

kolena

N

ruce

i

i

nohy

kolena

G

rukou

i

í

nohou, noh

kolenou, kolen

D

rukám

ím

ím

nohám

kolenům

A

ruce

i

i

nohy

kolena

I

rukama

ima

ima

nohama

koleny

L,P

rukou, rukách

ích

ích

nohou, nohách

kolenou

V

ruce!

i!

i!

nohy!

kolena!


In Verbindung mit dem Instrumental Dual bilden harte und weiche Adjektive Formen auf "-ma", zB. s modrýma očima, vlastníma očima. Ten, ta, to bilden den Instrumental Dual auf "-ěma", zB. těma rukama. Die Deklinationsformen der Grundzahlen dva und oba sind ähnlich denen in der oberschlesischen Sprache.

13.8.2 In der Polnischen Sprache haben drei Substantive teilweise die Endungen des Duals. Das sind die Substantive ręce, oczy und uszy. (im Nominativ und Akkusativ). Die Formen des Duals werden in der Gegenwartssprache nicht mehr verwendet. Sie sind durch die Formen des Plurals mit seinen Endungen ersetzt. zB. -ami

14. Deklinationsbeispiele von Substantiven

(Przykłady odmiany rzeczowników
)
14.1 Deklination der belebten männlichen Substantive
(Odmiana męskożywotnych rzeczowników)

Beispiele:
Endungen der Substantive: -b, -ch, -d, -f, -k, -l, - ł, -p, -r, -s, -st, -t, -zd,; -c, , -j, , -ś, ,; -a, -osta, -ista,

Singular (Einzahl)

chłop (Mann, Ehemann)

dzioud (alter Mann)

woł (Ochse)

grouf (Graf)

gizd (Biest)

N

chłop

dzioud

woł

grouf

gizd

G

chłopa

dziada

woła

groufa

gizda

D

chłopowi

dziadowi

wołowi

groufowi

gizdowi

A

chłopa

dziada

woła

groufa

gizda

I

chłopý

dziadý

wołý

groufý

gizdý

L, P

chłopje

dziadzie

wole

groufje

gizdzie

V

chłopje!

dziadzie!

wole!

groufje!

gizdzie!



Plural (Mehrzahl)

N

chłopi

dziady

woły

groufy

gizdy

G

chłopôw

dziadôw

wołôw

groufôw

gizdôw

D

chłopó

dziadó

wołó

groufó

gizdó

A

chłopôw

dziadôw

woły

groufôw

gizdy

I

chłopóma

dziadóma

wołóma

groufóma

gizdóma

L, P

chłopach

dziadach

wołach

groufach

gizdach

V

chłopi!

dziady!

woły!

groufy!,

gizdy!



Singular (Einzahl)

gųsiôr (Gänserich)

pjes (Hund)

kos (Amsel)

kret (Maulwurf)

fazan (Fasan)

N

gųsiôr

pjes

kos

kret

fazan

G

gųsiora

psa

kosa

kreta

fazana

D

gųsiorowi

psowi

kosowi

kretowi

fazanowi

A

gųsiora

psa

kosa

kreta

fazana

I

gųsiorý

psý

kosý

kretý

fazaný

L, P

gųsioře

psie

kosie

krecie

fazanie

V

gųsioře!

psie!

kosie!

krecie!

fazanie!



Plural (Mehrzahl)

N

gųsiory

pse

kose

krety

fazany

G

gųsiorôw

psôw

kosôw

kretôw

fazanôw

D

gųsioró

psó

kosó

kretó

fazanó

A

gųsiory

pse

kose

krety

fazany

I

gųsioróma

psóma

kosóma

kretóma

fazanóma

L, P

gųsiorach

psach

kosach

kretach

fazanach

V

gųsiory!

pse!

kose!

krety!

fazany!



Singular (Einzahl)

šafner (Schafner)

gbur (Bauer)

złyduch (Bösewicht)

ptouk (Vogel)

zouk (Lehrer)

N

šafner

gbur

złyduch

ptouk

zouk

G

šafnera

gbura

złyducha

ptouka

zouka

D

šafnerowi

gburowi

złyduchowi

ptoukowi

zoukowi

A

šafnera

gbura

złyducha

ptouka

zouka

I

šafnerý

gburý

złyduchý

ptouký

zouký

L, P

šafneře

gbuře

złyduchu

ptouku

zouku

V

šafneře!

gbuře!

złyduchu!

ptouku!

zouku!



Plural (Mehrzahl)

N

šafnery

gbuři

złyduchy

ptouki

zoucy, (zouki)

G

šafnerôw

gburôw

złyduchôw

ptoukôw

zoukôw

D

šafneró

gburó

złyduchó

ptoukó

zoukó

A

šafnerôw

gburôw

złyduchy

ptouki

zoukôw

I

šafneróma

gburóma

złyduchóma

ptoukóma

zoukóma

L, P

šafnerach

gburach

złyduchach

ptoukach

zoukach

V

šafnery!

gbuři!

złyduchy!

ptouki!

zoucy!



Singular (Einzahl)

kowoul (Schmied)

łochlast

kokot (Hahn)

pawant (Bremse)

synek (Junge)

N

kowoul

łochlast

kokot

pawant

synek

G

kowoula

łochlasta

kokota

pawanta

synka

D

kowoulowi

łochlastowi

kokotowi

pawantowi

synkowi

A

kowoula

łochlasta

kokota

pawanta

synka

I

kowoulý

łochlastý

kokotý

pawantý

synký

L, P

kowoulu

łochlaście

kokocie

pawancie

synku

V

kowoulu!

łochlaście!

kokocie!

pawancie!

synku!



Plural (Mehrzahl)

N

kowoule

łochlasty

kokoty

pawanty

chłopcy

G

kowoulôw

łochlastôw

kokotôw

pawantôw

chłopcôw

D

kowouló

łochlastó

kokotó

pawantó

chłopcó

A

kowoulôw

łochlastôw

kokoty

pawanty

chłopcôw

I

kowoulóma

łochlastóma

kokotóma

pawantóma

chłopcóma

L, P

kowoulach

łochlastach

kokotach

pawantach

chłopcach

V

kowoule!

łochlasty!

kokoty!

pawanty!

chłopcy!


Eine Ausnahme bildet das Substantiv brat (m), (Bruder). Brat hat im Nominativ Plural und dem Vokativ die Form braciou.

Singular (Einzahl)

smatyrlouk, (Schmetterling)

škorc, (Star)

kóń, (Pferd)

bocóń, (Storch)

gość, (Gast)

N

smatyrlouk

škorc

kóń

bocóń

gość

G

smatyrlouka

škorca

kónia

bocónia

gościa

D

smatyrloukowi

škorcowi

kóniowi

bocóniowi

gościowi

A

smatyrlouka

škorca

kónia

bocónia

gościa

I

smatyrlouký

škorcý

kón

bocón

gośc

L, P

smatyrlouku

škorcu

kóniu

bocóniu

gościu

V

smatyrlouku!

škorcu!

kóniu!

bocóniu!

gościu!



Plural (Mehrzahl)

N

smatyrlouki

škorce

kónie

bocónie

goście

G

smatyrloukôw

škorcôw

kóniôw (kóni)

bocóniôw

gościôw, (gości)

D

smatyrloukó

škorcó

kón

bocón

gośc

A

smatyrlouki

škorce

kónie

bocónie

gościôw

I

smatyrloukóma

škorcóma

kónióma

bocónióma

gościóma

L, P

smatyrloukach

škorcach

kóniach

bocóniach

gościach

V

smatyrlouki!

škorce!

kónie!

bocónie!

goście!



Singular (Einzahl)

rabuś (Räuber)

mulouř (Maurer)

kómrat (Freund)

ciejśla (Zimmermann)

starosta (Landrat)

N

rabuś

mulouř

kómrat

ciejśla

starosta

G

rabusia

mulařa

kómrata

ciejśle

starosty

D

rabusiowi

mulařowi

kómratowi

ciejśle, (ciejślowi)

staroscie, (starostowi)

A

rabusia

mulařa

kómrata

ciejślâ

starostâ

I

rabusiý

mulařý

kómratý

ciejślų

starostų

L, P

rabusiu

mulařu

kómracie

ciejśle

staroście

V

rabusiu!

mulařu!

kómracie!

ciejślo!

starosto!



Plural (Mehrzahl)

N

rabusie

mulaře

kómraty

ciejśle

starosty

G

rabusiôw

mulařôw

kómratôw

ciejślôw, (ciejśli)

starostôw

D

rabusió

mulařó

kómrató

ciejśló

starostó

A

rabusiôw

mulařôw

kómratôw

ciejślôw

starostôw

I

rabusióma

mulařóma

kómratóma

ciejślóma

starostóma

L, P

rabusiach

mulařach

kómratach

ciejślach

starostach

V

rabusie!

mulaře!

kómraty!

ciejśle!

starosty!



Singular (Einzahl)

kómunista, (Kommunist)

drogista, (Drogist)

kołodziej,(Stellmacher)

pjekouř, (Becker)

kopala (Totengräber)

N

kómunista

drogista

kołodziej

pjekouř

kopala

G

kómunisty

drogisty

kołodzieja

pjekouřa

kopale (kopały)

D

kómuniście

drogiście

kołodziejowi

pjekouřowi

kopale

A

kómunistâ

drogistâ

kołodzieja

pjekouřa

kopalâ

I

kómunistų

drogistų

kołodziejý

pjekouřý

kopalų

L, P

kómuniście

drogiście

kołodzieju

pjekouřu

kopale

V

kómunisto!

drogisto!

kołodzieju!

pjekouřu!

kopalo!



Plural (Mehrzahl)

N

kómunisty

drogisty

kołodzieje

pjekouře

kopale

G

kómunistôw

drogistôw

kołodziejôw

pjekouřôw

kopalôw

D

kómunistó

drogistó

kołodziejó

pjekouřó

kopaló

A

kómunistôw

drogistôw

kołodziejôw

pjekouřôw

kopalôw

I

kómunistóma

drogistóma

kołodziejóma

pjekouřóma

kopalóma

L, P

kómunistach

drogistach

kołodziejach

pjekouřach

kopalach

V

kómunisty!

drogisty!

kołodzieje!

pjekouře!

kopale!



Singular (Einzahl)

šymejl (weißes Pferd, Schimmel)

gospodouř (Bauer, Landwirt)

niedźwjejdź (Bär)

kłobuch (Habicht)

N

šymejl

gospodouř

niedźwjejdź

kłobuch

G

šymla

gospodouřa

niedźwjejdzia

kłobucha

D

šymlowi

gospodouřowi

niedźwjejdziowi

kłobuchowi

A

šymla

gospodouřa

niedźwjejdzia

kłobucha

I

šymlý

gospodouřý

niedźwjejdziý

kłobuchý

L, P

šymlu

gospodouřu

niedźwjejdziu

kłobuchu

V

šymlu!

gospodouřu!

niedźwjejdziu!

kłobuchu!



Plural (Mehrzahl)

N

šymle

gospodouře

niedźwjejdzie

kłobuchy

G

šymlôw

gospodouřôw

niedźwjejdziôw

kłobuchôw

D

šymló

gospodouřó

niedźwjejdzió

kłobuchó

A

šymle

gospodouřôw

niedźwjejdzie

kłobuchy

I

šymlóma

gospodouřóma

niedźwjejdzióma

kłobuchóma

L, P

šymlach

gospodouřach

niedźwjejdziach

kłobuchach

V

šymle!

gospodouře!

niedźwjejdzie!

kłobuchy!



14.2 Deklination der unbelebten männlichen Substantive
(Odmiana męskonieżywotnych rzeczowników)

Beispiele:
Endungen der Substantive: -b, -c, -ch, -d -dz, -g, -k, -l, -ł, -m, -n, -p, -r, -s, -t, -w, -z, -ć, -j, , -ś, , ,


Singular (Einzahl)

gřib (Pilz)

grôb (Grab)

chlyb, (Brot)

pjec (Ofen)

břuch (Bauch)

N

gřib

grôb

chlyb

pjec

břuch

G

gřiba

grobu

chleba

pjeca

břucha

D

gřibowi

grobowi

chlebowi

pjecowi

břuchowi

A

gřib

grôb

chlyb

pjec

břuch

I

gřibý

grobý

chlebý

pjecý

břuchý

L, P

gřibje

grobje

chlebje

pjecu

břuchu

V

gřibje!

(grobje!)

(chlebje!)

(pjecu!)

(břuchu!)



Plural (Mehrzahl)

N

gřiby

groby

chleby

pjece

břuchy

G

gřibôw

grobôw

chlebôw

pjecôw

břuchôw

D

gřibó

grobó

chlebó

pjecó

břuchó

A

gřiby

groby

chleby

pjece

břuchy

I

gřibóma

grobóma

chlebóma

pjecóma

břuchóma

L, P

gřibach

grobach

chlebach

pjecach

břuchach

V

(gřiby!)

(groby!)

(chleby!)

(pjece!)

(břuchy!)



Singular (Einzahl)

pjyniųndz (Geldstück)

strug (Schäleisen)

pug (Pflug)

cug (Zug)

stolik (Stuhl)

N

pjyniųndz

strug

pug

cug

stolik

G

pjyniųndza

struga

puga

cuga

stolika

D

pjyniųndzowi

strugowi

pugowi

cugowi

stolikowi

A

pjyniųndz

strug

pug

cug

stolik

I

pjyniųndzý

strugý

pugý

cugý

stoliký

L, P

pjyniųndzu

strugu

pugu

cugu

stoliku

V

(pjyniųndzu!)

(strugu!)

(pugu!)

(cugu!)

(stoliku!)



Plural (Mehrzahl)

N

pjųndze

strugi

pugi

cugi

stoliki

G

pjŷndzy

strugôw

pugôw

cugôw

stolikôw

D

pjųndzó

strugó

pugó

cugó

stolikó

A

pjųndze

strugi

pugi

cugi

stoliki

I

pjųndzóma

strugóma

pugóma

cugóma

stolikóma

L, P

pjųndzach

strugach

pugach

cugach

stolikach

V

(pjųndze!)

(strugi!)

(pugi!)

(cugi!)

(stoliki!)



Singular (Einzahl)

bónclik (kleiner Steintopf)

zesejl (Sessel)

bal (Ball)

bóncejl (Steintopf)

stoł (Tisch)

N

bónclik

zesejl

bal

bóncejl

stoł

G

bónclika

zesla

bala

bóncla

stoła

D

bónclikowi

zeslowi

balowi

bónclowi

stołowi

A

bónclik

zesejl

bal

bóncejl

stoł

I

bóncliký

zeslý

balý

bónclý

stołý

L, P

bóncliku

zeslu

balu

bónclu

stole

V

(bóncliku!)

(zeslu!)

(balu!)

(bónclu!)

(stole!)



Plural (Mehrzahl)

N

bóncliki

zesle

bale

bóncle

stoły

G

bónclikôw

zeslôw

balôw

bónclôw

stołôw

D

bónclikó

zesló

baló

bóncló

stołó

A

bóncliki

zesle

bale

bóncle

stoły

I

bónclikóma

zeslóma

balóma

bónclóma

stołóma

L, P

bónclikach

zeslach

balach

bónclach

stołach

V

(bóncliki!)

(zesle!)

(bale!)

(bóncle!)

(stoły!)



Singular (Einzahl)

knefejl (Knopf)

koł (Pfahl)

stróm (Baum)

gómin (Gummi)

balkón (Balkon)

N

knefejl

koł

stróm

gómin

balkón

G

knefla

koła

stróma

gómina

balkóna

D

kneflowi

kołowi

strómowi

góminowi

balkónowi

A

knefejl

koł

stróm

gómin

balkón

I

kneflý

kołý

strómý

góminý

balkóný

L, P

kneflu

kole

strómje

góminie

balkónie

V

knefejl

(kole!)

(strómje!)

(góminie!)

(balkónie!)



Plural (Mehrzahl)

N

knefle

koły

strómy

góminy

balkóny

G

kneflôw

kołôw

strómôw

góminôw

balkónôw

D

knefló

kołó

strómó

góminó

balkónó

A

knefle

koły

strómy

góminy

balkóny

I

kneflóma

kołóma

strómóma

góminóma

balkónóma

L, P

kneflach

kołach

strómach

góminach

balkónach

V

(knefle!)

(koły!)

(strómy!)

(góminy!)

(balkóny!)



Singular (Einzahl)

sklep (Laden, Geschäft)

sup (Stroh-bündel)

ajmer (Eimer)

âker (Anker)

šołber (Schober)

N

sklep

sup

ajmer

âker

šołber

G

sklepu*

supa

ajmra

âkra

šołbra

D

sklepowi

supowi

ajmrowi

âkrowi

šołbrowi

A

sklep

sup

ajmer

âker

šołber

I

sklepý

supý

ajmrý

âkrý

šołbrý

L, P

sklepje

supje

ajmře

âkře

šołbře

V

(sklepje!)

(supje!)

(ajmře!)

(âkře!)

(šołbře!)


*Ausnahme

Plural (Mehrzahl)

N

sklepy

supy

ajmry

âkry

šołbry

G

sklepôw

supôw

ajmrôw

âkrôw

šołbrôw

D

sklepó

supó

ajmró

âkró

šołbró

A

sklepy

supy

ajmry

âkry

šołbry

I

sklepóma

supóma

ajmróma

âkróma

šołbróma

L, P

sklepach

supach

ajmrach

âkrach

šołbrach

V

(sklepy!)

(supy!)

(ajmry!)

(âkry!)

(šołbry!)



Singular (Einzahl)

šnaps (Schnaps)

cas (Zeit)

maras (Morast, Straßenmatsch)

nos (Nase)

most (Brücke)

N

šnaps

cas

maras

nos

most

G

šnapsa

casu

marasu

nosa

mosta

D

šnapsowi

casowi

marasowi

nosowi

mostowi

A

šnaps

cas

maras

nos

most

I

šnapsý

casý

marasý

nosý

mostý

L, P

šnapsie

casie

marasie

nosie

moście

V

(šnapsie!)

(casie!)

(marasie!)

(nosie!)

(moście!)



Plural (Mehrzahl)

N

šnapse

case

marase

nose

mosty

G

šnapsôw

casów

marasôw

nosôw

mostôw

D

šnapsó

casó

marasó

nosó

mostó

A

šnapse

case

marase

nose

mosty

I

šnapsóma

casóma

marasóma

nosóma

mostóma

L, P

šnapsach

casach

marasach

nosach

mostach

V

(šnapse!)

(case!)

(marase!)

(nose!)

(mosty!)



Singular (Einzahl)

špónt (Korken)

mast (Mast)

sałout (Salat)

râkouw (Ärmel)

řouz (Sägemehl)

N

špónt

mast

sałout

râkouw

řouz

G

špónta

masta

sałoutu

râkouwa

řouzu

D

špóntowi

mastowi

sałoutowi

râkouwowi

řouzowi

A

špónt

mast

sałout

râkouw

řouz

I

špóntý

mastý

sałoutý

râkouwý

řouzý

L, P

špóncie

maście

sałoucie

râkouwje

řouzie

V

(špóncie!)

(maście!)

(sałoucie!)

(râkouwje!)

(řouzie!)



Plural (Mehrzahl)

N

špónty

masty

sałouty

râkouwy

řouze

G

špóntôw

mastôw

sałoutôw

râkouwôw

řouzôw

D

špóntó

mastó

sałoutó

râkouwó

řouzó

A

špónty

masty

sałouty

râkouwy

řouze

I

špóntóma

mastóma

sałoutóma

râkouwóma

řouzóma

L, P

špóntach

mastach

sałoutach

râkouwach

řouzach

V

(špónty!)

(masty!)

(sałouty!)

(râkouwy!)

(řouze!)



Singular (Einzahl)

wôz (Wagen)

nôz (Messer)

powrôz (Strick)

kołpejć (Klumpen)

gnôj (Mist)

N

wôz

nôz

powrôz

kołpejć

gnôj

G

woza

noza

powroza

kołpcia

gnoju

D

wozowi

nozowi

powrôzowi

kołpciowi

gnojowi

A

wôz

nôz

powrôz

kołpejć

gnôj

I

wozý

nozý

powrozý

kołpc

gnojý

L, P

wozie

nozie

powrozie

kołpciu

gnoju

V

(wozie!)

(nozie!)

(powrozie!)

(kołpciu!)

(gnoju!)



Plural (Mehrzahl)

N

woze

noze

powroze

kołpcie

gnoje

G

wozôw

nozôw

powrozôw

kołpciôw

gnojôw

D

wozó

nozó

powrozó

kołpc

gnojó

A

woze

noze

powroze

kołpcie

gnoje

I

wozóma

nozóma

powrozóma

kołpcióma

gnojóma

L, P

wozach

nozach

powrozach

kołpciach

gnojach

V

(woze!)

(noze!)

(powroze!)

(kołpcie!)

(gnoje!)



Singular (Einzahl)

kamjyń (Stein)

dziyń (Tag)

râkoś (Signal, Eisenbahn)

talyř (Teller)

gwôźdź (Nagel)

N

kamjyń

dziyń

râkoś

talyř

gwôźdź

G

kamjynia

dnia

râkosia

talyřa

gwoździa

D

kamjyniowi

dniowi

râkosiowi

talyřowi

gwoździowi

A

kamjyń

dziyń

râkoś

talyř

gwôźdź

I

kamjyniý

dniý

râkos

talyřý

gwoździý

L, P

kamjyniu

dniu

râkosiu

talyřu

gwoździu

V

(kamjyniu!)

(dniu!)

(râkosiu!)

(talyřu!)

(gwoździu!)



Plural (Mehrzahl)

N

kamjynie

dni (dnie)

râkosie

talyře

gwoździe

G

kamjyni, (kamjyniôw)

dni (dniôw)

râkosiôw

talyřôw

gwoździôw

D

kamjynió

dnió

râkos

talyřó

gwoździó

A

kamjynie

dni (dnie)

râkosie

talyře

gwoździe

I

kamjynióma

dnióma

râkosióma

talyřóma

gwoździóma

L, P

kamjyniach

dniach

râkosiach

talyřach

gwoździach

V

(kamjynie!)

dni! (dnie!)

(râkosie!)

(talyře!)

(gwoździe!)


14.3 Deklination der weiblichen Substantive
(Odmiana rzeczowników rodzaju żeńskiego)

Endungen: -ba, -fa, -ma, -na, -pa, -wa,; - ła, -ta,; -cha, -ga,; -da, -ka, -ra,; -ca, -sa, -za, -dza,; -la, -ja, -mja, -nia, -ša,; -ica, -jou, -yjou,; -c, , -ś, -ść, -śl, , -dź,; -l, -jl, -ew,;


Singular (Einzahl)

baba (alte Frau)

izba (Stube)

kufa (Humpen)

ołma (Oma)

bana (Eisen-bahn, Bahnhof)

N

baba

izba

kufa

ołma

bana

G

baby

izby

kufy

ołmy

bany

D

babje

izbje

kufje

ołmje

banie

A

babâ

izbâ

kufâ

ołmâ

banâ

I

babų

izbų

kufų

ołmų

banų

L, P

babje

izbje

kufje

ołmje

banie

V

babo!

(izbo!)

(kufo!)

(ołmo!)

(bano!)



Plural (Mehrzahl)

N

baby

izby

kufy

ołmy


G

babôw

izbôw

kufôw

ołmôw


D

babó

izbó

kufó

ołmó


A

baby

izby

kufy

ołmy


I

babóma

izbóma

kufóma

ołmóma


L, P

babach

izbach

kufach

ołmach


V

baby!

(izby!)

(kufy!)

ołmy!




Singular (Einzahl)

wana (Wanne)

godzina (Stunde)

papa (Pappe)

sopa (Schuppen)

skořupa (Dachziegel)

N

wana

godzina

papa

sopa

skořupa

G

wany

godziny

papy

sopy

skořupy

D

wanie

godzinie

papje

sopje

skořupje

A

wanâ

godzinâ

papâ

sopâ

skořupâ

I

wanų

godzinų

papų

sopų

skořupų

L, P

wanie

godzinie

papje

sopje

skořupje

V

(wano!)

(godzino!)

(papo!)

(sopo!)

(skořupo!)



Plural (Mehrzahl)

N

wany

godziny

papy

sopy

skořupy

G

wanôw

godzin, (godzinôw)

papôw

sopôw

skořupôw

D

wanó

godzinó

papó

sopó

skořupó

A

wany

godziny

papy

sopy

skořupy

I

wanóma

godzinóma

papóma

sopóma

skořupóma

L, P

wanach

godzinach

papach

sopach

skořupach

V

(wany!)

(godziny!)

(papy!)

(sopy!)

(skořupy!)



Singular (Einzahl)

głowa (Kopf)

krowa (Kuh)

gřiwa (Mähne)

pokřiwa (Brenn-nessel))

zamła (Semmel)

N

głowa

krowa

gřiwa

pokřiwa

zamła

G

głowy

krowy

gřiwy

pokřiwy

zamły

D

głowje

krowje

gřiwje

pokřiwje

zamle

A

głowâ

krowâ

gřiwâ

pokřiwâ

zamłâ

I

głowų

krowų

gřiwų

pokřiwų

zamłų

L, P

głowje

krowje

gřiwje

pokřiwje

zamle

V

(głowo!)

(krowo!)

(gřiwo!)

(pokřiwo!)

(zamło!)



Plural (Mehrzahl)

N

głowy

krowy

gřiwy

pokřiwy

zamły

G

głowôw

krowôw

gřiwôw

pokřiwôw

zamłôw

D

głowó

krowó

gřiwó

pokřiwó

zamłó

A

głowy

krowy

gřiwy

pokřiwy

zamły

I

głowóma

krowóma

gřiwóma

pokřiwóma

zamłóma

L, P

głowach

krowach

gřiwach

pokřiwach

zamłach

V

(głowy!)

(krowy!)

(gřiwy!)

(pokřiwy!)

(zamły!)



Singular (Einzahl)

kała (klobiger Kopf)

cigaryta (Zigarette)

kobjyta (Frau)

kista (Kiste)

blacha (Blech)

N

kała

cigaryta

kobjyta

kista

blacha

G

kały

cigaryty

kobjyty

kisty

blachy

D

kale

cigarycie

kobjycie

kiscie

blase

A

kałâ

cigarytâ

kobjytâ

kistâ

blachâ

I

kałų

cigarytų

kobjytų

kistų

blachų

L, P

kale

cigarycie

kobjycie

kiscie

blase

V

(kało!)

(cigaryto!)

kobjyto!

(kisto!)

(blacho!)



Plural (Mehrzahl)

N

kały

cigaryty

kobjyty

kisty

blachy

G

kałôw

cigarytôw

kobjyt (kobjytôw)

kistôw

blachôw

D

kałó

cigarytó

kobjytó

kistó

blachó

A

kały

cigaryty

kobjyty

kisty

blachy

I

kałóma

cigarytóma

kobjytóma

kistóma

blachóma

L, P

kałach

cigarytach

kobjytach

kistach

blachach

V

(kały!)

(cigaryty!)

kobjyty!

(kisty!)

(blachy!)



Singular (Einzahl)

dziewucha (Mädchen)

mucha (Fliege)

dróga (Weg)

noga (Bein)

wouga (Waage)

N

dziewucha

mucha

dróga

noga

wouga

G

dziewuchy

muchy

drógi

nogi

wougi

D

dziewuse

muse

dródze

nodze

woudze

A

dziewuchâ

muchâ

drógâ

nogâ

wougâ

I

dziewuchų

muchų

drógų

nogų

wougų

L, P

dziewuse

muse

dródze

nodze

woudze

V

dziewucho!

mucho!

(drógo!)

(nogo!)

(wougo!)



Plural (Mehrzahl)

N

dziewuchy

muchy

drógi

nogi

wougi

G

dziewuch, (dziewuchôw)

muchôw

drógôw

nôg, (nogôw)

wougôw

D

dziewuchó

muchó

drógó

nogó

wougó

A

dziewuchy

muchy

drógi

nogi

wougi

I

dziewuchóma

muchóma

drógóma

nogóma

wougóma

L, P

dziewuchach

muchach

drógach

nogach

wougach

V

dziewuchy!

muchy!

drógi!

nogi!

wougi!



Singular (Einzahl)

jagoda (Blaubeere)

gwjouzda (Stern)

střoda (Mittwoch)

šokolada (Schokolade)

loudka (Schublade)

N

jagoda

gwjouzda

střoda

šokolada

loudka

G

jagody

gwjouzdy

střody

šokolady

loudki

D

jagodzie

gwjouzdzie

střodzie

šokoladzie

loudce

A

jagodâ

gwjouzdâ

střodâ

šokoladâ

loudkâ

I

jagodų

gwjouzdų

střodų

šokoladų

loudkų

L, P

jagodzie

gwjouzdzie

střodzie

šokoladzie

loudce

V

(jagodo!)

(gwjouzdo!)

(střodo!)

(šokolado!)

(loudko!)



Plural (Mehrzahl)

N

jagody

gwjouzdy

střody

šokolady

loudki

G

jagôd, (jagodôw)

gwjouzdôw

střodów

šokoladôw

loudkôw

D

jagodó

gwjouzdó

střodó

šokoladó

loudkó

A

jagody

gwjouzdy

střody

šokolady

loudki

I

jagodóma

gwjouzdóma

střodóma

šokoladóma

loudkóma

L, P

jagodach

gwjouzdach

střodach

šokoladach

loudkach

V

(jagody!)

(gwjouzdy!)

(střody!)

(šokolady!)

(loudki!)



Singular (Einzahl)

matka (Mutter)

kacka (Ente)

skwjyrcka (Griebe)

swoucka (Schneiderin)

scypka (Kienspan)

N

matka

kacka

skwjyrcka

swoucka

scypka

G

matki

kacki

skwjyrcki

swoucki

scypki

D

matce

kacce

skwjyrcce

swoucce

scypce

A

matkâ

kackâ

skwjyrckâ

swouckâ

scypkâ

I

matkų

kackų

skwjyrckų

swouckų

scypkų

L, P

matce

kacce

skwjyrcce

swoucce

scypce

V

matko!

(kacko!)

(skwjyrcko!)

(swoucko!)

(scypko!)



Plural (Mehrzahl)

N

matki

kacki

skwjyrcki

swoucki

scypki

G

matkôw, (matek)

kackôw

skwjyrckôw

swouckôw

scypkôw

D

matkó

kackó

skwjyrckó

swouckó

scypkó

A

matki

kacki

skwjyrcki

swoucki

scypkach

I

matkóma

kackóma

skwjyrckóma

swouckóma

scypkóma

L, P

matkach

kackach

skwjyrckach

swouckach

scypkach

V

matki!

kacki!

(skwjyrcki!)

swoucki!

(scypki!)



Singular (Einzahl)

stancka (Krankheit)

hadra (Putzlappen)

siekjyra (Axt)

kura (Huhn)

poura (Paar)

N

stancka

hadra

siekjyra

kura

poura

G

stancki

hadry

siekjyry

kury

poury

D

stancce

hadře

siekjyře

kuře

pouře

A

stanckâ

hadrâ

siekjyrâ

kurâ

pourâ

I

stanckų

hadrų

siekjyrų

kurų

pourų

L, P

stancce

hadře

siekjyře

kuře

pouře

V

(stancko!)

(hadro!)

(siekjyro!)

(kuro!)

(pouro!)



Plural (Mehrzahl)

N

stancki

hadry

siekjyry

kury

poury

G

stanckôw

hadrôw

siekjyrôw

kurôw

pourôw

D

stanckó

hadró

siekjyró

kuró

pouró

A

stancki

hadry

siekjyry

kury

poury

I

stanckóma

hadróma

siekjyróma

kuróma

pouróma

L, P

stanckach

hadrach

siekjyrach

kurach

pourach

V

(stancki!)

(hadry!)

(siekjyry!)

(kury!)

(poury!)



Singular (Einzahl)

klaca (Stute)

glaca (Glatze)

kosa (Sense)

łosa (Wespe)

biksa (Büchse)

N

klaca

glaca

kosa

łosa

biksa

G

klace

glace

kose

łose

bikse

D

klacie

glacie

kosie

łosie

biksie

A

klacâ

glacâ

kosâ

łosâ

biksâ

I

klacų

glacų

kosó

łosó

biksų

L, P

klacie

glacie

kosie

łosie

biksie

V

klaco!

(glaco!)

(koso!)

łoso!

(bikso!)



Plural (Mehrzahl)

N

klace

glace

kose

łose

bikse

G

klacôw

glacôw

kosôw

łosôw

biksôw

D

klacó

glacó

kosó

łosó

biksó

A

klace

glace

kose

łose

bikse

I

klacóma

glacóma

kosóma

łosóma

biksóma

L, P

klacach

glacach

kosach

łosach

biksach

V

klace!

(glace!)

(kose!)

łose!

(bikse!)



Singular (Einzahl)

zołza (Soße)

kabza (Beklei-dungstasche)

koza (Ziege)

sadza (Ruß)

kula (Kugel)

N

zołza

kabza

koza

sadza

kula

G

zołze

kabze

koze

sadze

kule

D

zołzie

kabzie

kozie

sadze

kuli

A

zołzâ

kabzâ

kozâ

sadzâ

kulâ

I

zołzų

kabzų

kozų

sadzų

kulų

L, P

zołzie

kabzie

kozie

sadze

kuli

V

(zołzo!)

(kabzo!)

kozo!

(sadzo!)

(kulo!)



Plural (Mehrzahl)

N

zołze

kabze

koze

sadze

kule

G

zołzôw

kabzôw

kozôw

sadzôw

kulôw

D

zołzó

kabzó

kozó

sadzó

kuló

A

zołze

kabze

koze

sadze

kule

I

zołzóma

kabzóma

kozóma

sadzóma

kulóma

L, P

zołzach

kabzach

kozach

sadzach

kulach

V

(zołze!)

(kabze!)

(koze!)

(sadze!)

(kulo!)



Singular (Einzahl)

bołla (Holzbohle)

cebula (Zwiebel)

kosula (Hemd)

ziymja (Erde)

syja (Hals)

N

bołla

cebula

kosula

ziymja

syja

G

bołle

cebule

kosule

ziymje

syje

D

bołli

cebule, (-li)

kosule, (-li)

ziymje, (-mi)

syjej, (-ji)

A

bołlâ

cebulâ

kosulâ

ziymjâ

syjâ

I

bołlų

cebulų

kosulų

ziymjų

syjų

L, P

bołli

cebule, (-li)

kosule, (-li)

ziymje, (-mi)

syjej, (-ji)

V

(bołlo!)

(cebulo!)

(kosulo!)

(ziymjo!)

(syjo!)



Plural (Mehrzahl)

N

bołle

cebule

kosule

ziymje

syje

G

bołlôw

cebulôw

kosulôw, kosul

ziymjôw

syjôw

D

bołló

cebuló

kosuló

ziymjó

syjó

A

bołle

cebule

kosule

ziymje

syje

I

bołlóma

cebulóma

kosulóma

ziymjóma

syjóma

L, P

bołlach

cebulach

kosulach

ziymjach

syjach

V

(bołle!)

(cebule!)

(kosule!)

(ziymje!)

(syje!)



Singular (Einzahl)

patejlnia (Bratpfanne)

bania (Kürbis)

frychnia (Kleid, Rock)

kjejlnia (Kelle)

taša (Tasche)

N

patejlnia

bania

frychnia

kjejlnia

taša

G

patejlnie

banie

frychnie

kjejlnie

tasie

D

patejlni

bani, (-ie)

frychni, (-ie)

kjejlni

tasi

A

patejlniâ

baniâ

frychniâ

kjejlniâ

tašâ

I

patejlnių

banių

frychnių

kjejlnių

tasių, tašų

L, P

patejlni

bani (-ie)

frychni (-ie)

kjejlni

tasi

V

(patejlnio!)

(banio!)

(frychnio!)

(kjejlnio!)

(tašo!)



Plural (Mehrzahl)

N

patejlnie

banie

frychnie

kjejlnie

taše

G

patejlniôw

baniôw

frychniôw

kjejlniôw

tašôw

D

patejlnió

banió

frychnió

kjejlnió

tašó

A

patejlnie

banie

frychnie

kjejlnie

taše

I

patejlnióma

banióma

frychnióma

kjejlnióma

tašóma, tasióma

L, P

patejlniach

baniach

frychniach

kjejlniach

tašach

V

(patejlnie!)

(banie!)

(frychnie!)

(kjejlnie!)

(taše!)



Singular (Einzahl)

kazalnica (Kanzel)

małpica (affiger Mensch)

makolica (Blödmann (fam.)

râkawica (Handschuh)

parafjou (Pfarrbezirk)

N

kazalnica

małpica

makolica

râkawica

parafjou

G

kazalnice

małpice

makolice

râkawice

parafjej

D

kazalnicy

małpicy

makolicy

râkawicy

parafjej

A

kazalnicâ

małpicâ

makolicâ

râkawicâ

parafjâ

I

kazalnicų

małpicų

makolicų

râkawicų

parafjų

L, P

kazalnicy

małpicy

makolicy

râkawicy

parafjej

V

(kazalnico!)

(małpico!)

(makolico!)

(râkawico!)

(parafjo!)



Plural (Mehrzahl)

N

kazalnice

małpice

makolice

râkawice

parafje

G

kazalnicôw

małpicôw

makolicôw

râkawicôw

parafjôw

D

kazalnicó

małpicó

makolicó

râkawicó

parafjó

A

kazalnice

małpice

makolice

râkawice

parafje

I

kazalnicóma

małpicóma

makolicóma

râkawicóma

parafjóma

L, P

kazalnicach

małpicach

makolicach

râkawicach

parafjach

V

(kazalnice!)

(małpice!)

(makolice!)

(râkawice!)

(parafje!)



Singular (Einzahl)

kómedyjou (Komödie)

bateryjou (Batterie)

partyjou (Partei)

noc (Nacht)

pómoc (Hilfe)

N

kómedyjou

bareryjou

partyjou

noc

pómoc

G

kómedyjej

bateryjej

partyjej

nocy

pómocy

D

kómedyjej

bateryjej

partyjej

nocy

pómocy

A

kómedyjų ()

bateryjų (-â)

partyjų (-â)

noc

pómoc

I

kómedyjų

bateryjų

partyjų

nocų

pómocų

L, P

kómedyjej

bateryjej

partyjej

nocy

pómocy

V

(kómedyjo!)

(bateryjo!)

(partyjo!)

(noco!)

(pómocy!)



Plural (Mehrzahl)

N


bateryje

partyje

noce

kein Plural

G


bateryjôw

partyjôw

nocôw


D


bateryjó

partyjó

nocó


A


bateryje

partyje

noce


I


bateryjóma

partyjóma

nocóma


L, P


bateryjach

partyjach

nocach


V


(bateryje!)

(partyje!)

(noce!)




Singular (Einzahl)

paproć (Farn)

gâś (Gans)

câść (Teil)

kość (Knochen)

maść (Salbe)

N

paproć

gâś

câść

kość

maść

G

paproci

gâsi

câści

kości

maści

D

paproci

gâsi

câści

kości

maści

A

paproć

gâś

câść

kość

maść

I

paprocių

gâsių

câścių

kościų

maścių

L, P

paproci

gâsi

câści

kości

maści

V

(paprocio!)

(gâsio!)

(câścio!)

(kościo!)

(maścio!)



Plural (Mehrzahl)

N

paprocie

gâsi

câści

kości

maście

G

paprociôw (paproci)

gâsiôw (gâsi)

câściôw

kości

maściôw (maści)

D

paproció

gâs

câśc

kośc

maśc

A

paprocie

gâsi

câści

kości

maście

I

paprocióma

gâsióma

câścióma

kościóma

maścióma

L, P

paprociach

gâsiach

câściach

kościach

maściach

V

(paprocie!)

(gâsi!)

(câści!)

(kości!)

(maście!)



Singular (Einzahl)

radość* (Freude)

mjyłość* (Liebe)

syrokość* (Breite)

N

radość

mjyłość

syrokość

G

radości

mjyłości

syrokości

D

radości

mjyłości

syrokości

A

radość

mjyłość

syrokość

I

radościų

mjyłościų

syrokościų

L, P

radości

mjyłości

syrokości


*kein Plural

Singular (Einzahl)

myśl (Gedanke)

pościejl (Bettwäsche)

gałųź (Baumast)

łôdź (Schiff, Kahn)

marchew (Möhre)

N

myśl

pościejl

gałųź

łôdź

marchew

G

myśli

pościejli

gałâzi

łodzi

marchwje

D

myśli

pościejli

gałâzi

łodzi

marchwje

A

myśl

pościejl

gałųź

łôdź

marchew

I

myślų

pościejlų

gałâzių

łodzių

marchwjų

L, P

myśli

pościejli

gałâzi

łodzi

marchwje

V

(myślo!)

(pościejlo!)

(gałâzio!)

(łodzio!)

(marchwjo!)



Plural (Mehrzahl)

N

myśli

*kein Plural

gałâzie

łodzie


G

myśli (-ôw)


gałâziôw

łodziôw


D

myśló


gałâzió

łodzió


A

myśli


gałâzie

łodzie


I

myślóma


gałâzióma

łodzióma


L, P

myślach


gałâziach

łodziach


V

(myśli!)


(gałâzie!)

(łodzie!)



14.4 Deklination der sächlichen Substantive
(Odmiana rzeczowników rodzaju nijakiego)

Endungen: -bo, -ło, -mo, -no, -ro, -so, -wo, -zo, -um,; -co, -cio, -cho, -isko, -ysko, -ko, -sto, -to,; -ce, -ciy, -e, -je, -le, -niy, -ře, -ty,; -óno, "-e", -ynto, -ynta,; "-le", -lynto, -lynta,; "-sie", -siynto, -siynta, "-ře", -řynto, -řynta,; Singulariantum, Pluraliatantum: -e, y-, -jy, -niy,;


Singular (Einzahl)

niebo (Himmel)

koło (Fahrrad)

zdřadło (Spiegel)

źródło (Quelle)

pismo (Brief)

N

niebo

koło

zdřadło

źródło

pismo

G

nieba

koła

zdřadła

źródła

pisma

D

niebu

kołu

zdřadłu

źródłu

pismu

A

niebo

koło

zdřadło

źródło

pismo

I

niebý

kołý

zdřadłý

źródłý

pismý

L, P

niebje

kole

zdřadle

źródle

piśmje

V

(niebo!)

(koło!)

(zdřadło!)

(źródło!)

(pismo!)



Plural (Mehrzahl)

N

*kein Plural

koła

zdřadła

źródła

pisma

G


kołôw

zdřadłôw

źródłôw

pismôw

D


kołó

zdřadłó

źródłó

pismó

A


koła

zdřadła

źródła

pisma

I


kołóma

zdřadłóma

źródłóma

pismóma

L, P


kołach

zdřadłach

źródłach

pismach

V


(koła!)

(zdřadła!)

(źródła!)

(pisma!)



Singular (Einzahl)

kolano (Knie)

łokno (Fenster)

płótno (Leinen)

wjadro (Eimer)

jejzioro (See)

N

kolano

łokno

płótno

wjadro

jejzioro

G

kolana

łokna

płótna

wjadra

jejziora

D

kolanu*

łoknu*

płótnu*

wjadru*

jejzioru*

A

kolano

łokno

płótno

wjadro

jejzioro

I

kolaný

łokný

płótný

wjadrý

jejziorý

L, P

kolanie

łoknie

płótnie

wjadře

jejzioře

V

(kolano!)

(łokno!)

(płótno!)

(wjadro!)

(jejzioro!)

*oder wie Lokativ, kolanie, łoknie, płótnie, wjadře, jejzioře


Plural (Mehrzahl)

N

kolana

łokna

płótna

wjadra

jejziora

G

kolanôw

łoknôw, (łokjyn)

płótnôw, (płóciyn)

wjadrôw

jejziorôw

D

kolanó

łoknó

płótnó

wjadró

jejzioró

A

kolana

łokna

płótna

wjadra

jejziora

I

kolanóma

łoknóma

płótnóma

wjadróma

jejzioróma

L, P

kolanach

łoknach

płótnach

wjadrach

jejziorach

V

(kolana!)

(łokna!)

(płótna!)

(wjadra!)

(jejziora!)



Singular (Einzahl)

mjŷso (Fleisch)

słowo (Wort)

wichłajstwo (Lüge)

žejlazo (Eisen)

muzejum (Museum)

N

mjŷso

słowo

wichłajstwo

žejlazo

muzejum

G

mjŷsa

słowa

wichłajstwa

žejlaza

muzejum

D

mjŷsu*, (mjŷsie)

słowu*, (słowje)

wichłajstwu

žejlazu*, (žejlazie)

muzejum

A

mjŷso

słowo

wichłajstwo

žejlazo

muzejum

I

mjŷsý

słowý

wichłajstwý

žejlazý

muzejum

L, P

mjŷsie

słowje

wichłajstwje

žejlazie

muzejum

V

(mjŷso!)

(słowo!)

(wichłajstwo!)

(žejlazo!)

muzejum

*oder wie Lokativ, mjŷsie, słowje, žejlazie


Plural (Mehrzahl)

N

mjŷsa

słowa


*kein Plural

muzeja

G

mjŷsôw

ôw, (słowôw)



muzejôw

D

mjŷsó

słowó



muzejó

A

mjŷsa

słowa



muzeja

I

mjŷsóma

słowóma



muzejóma

L, P

mjŷsach

słowach



muzejach

V

(mŷsa!)

(słowa!)



(muzeja!)



Singular (Einzahl)

jajco (Ei)

puco (Lungenflügel)

dziejcio (Kind)

ucho (Ohr)

mantlisko (häßlicher Mantel)

N

jajco

puco

dziejcio

ucho

mantlisko

G

jajca

puca

dziejcia

ucha

mantliska

D

jajcu

pucu

dziejciu

uchu

mantlisku

A

jajco

puco

dziejcio

ucho

mantlisko

I

jajcý

pucý

dziejciý

uchý

mantliský

L, P

jajcu

pucu

dziejciu

uchu

mantlisku

V

(jajco!)

(poco!)

(dziejcio!)

(ucho!)

(mantlisko)



Plural (Mehrzahl)

N

jajca

puca* (Lunge)

dziejci

usy

mantliska

G

jajec

puc (pucôw)

dziejci

usôw

mantliskôw

D

jajcó

pucó

dziejció

usó

mantliskó

A

jajca

puca

dziejci

usy

mantliska

I

jajcóma

pucóma

dziejćmi, (dziejcióma)

usóma

mantliskóma

L, P

jajcach

pucach

dziejciach

usach

mantliskach

V

(jajca!)

(puca!)

(dziejci!)

(usy!)

(mantliska!)

* nur Plural (Pluraliatantum)

Singular (Einzahl)

râcysko (grobe Hand)

jabko (Apfel)

drewko (Feuerholz)

koźlųntko (Zicklein)

mjasto (Stadt)

N

râcysko

jabko

drewko

koźlųntko

mjasto

G

râcyska

jabka

drewka

koźlųntka

mjasta

D

râcysku

jabku

drewku

koźlųntku

mjejście (mjastu)

A

râcysko

jabko

drewko

koźlųntko

mjasto

I

râcyský

jabký

drewký

koźlųntký

mjastý

L, P

râcysku

jabku

drewku

koźlųntku

mjejście

V

(râcysko!)

(jabko!)

(drewko!)

(koźlųntko!)

(mjasto!)



Plural (Mehrzahl)

N

râcyska

jabka

drewka

koźlųntka

mjasta

G

râcyskôw

jabłek

drewkôw

koźlóntkôw

mjastôw

D

râcyskó

jabkó

drewkó

koźlóntkó

mjastó

A

râcyska

jabka

drewka

koźlóntka

mjasta

I

râcyskóma

jabkóma

drewkóma

koźlóntkóma

mjastóma

L, P

râcyskach

jabkach

drewkach

koźlóntkach

mjastach

V

(râcyska!)

(jabka!)

(drewka!)

(koźlóntka!)

(mjasta!)



Singular (Einzahl)

auto (Auto)

pole (Feld)

pile (Gänschen)

kuře (Kücken)

prosie (Ferkel)

N

auto

pole

pile

kuře

prosie

G

auta

pola

pilynta, (pila)

kuřynta

prosia, (prosiynta)

D

autu* (aucie)

polu

pilyntu, (pilu)

kuřyntu

prosiu, (prosiyntu)

A

auto

pole

pile

kuře

prosie

I

autý

polý

pilyntý, (pilý)

kuřyntý,

prosiý, (prosiyntý)

L, P

aucie

polu

pilyntu, (pilu)

kuřyntu

prosiu, (prosiyntu)

V

(auto!)

(pole!)

(pilynto!), (pile!)

(kuře!)

(prosie!)

* oder wie Lokativ, aucie

Plural (Mehrzahl)

N

auta

pola

pilynta

kuřynta

prosiynta

G

autôw

polôw

pilųnt

kuřųnt

prosiųnt

D

autó

poló

pilyntó

kuřyntó

prosiyntó

A

auta

pola

pilynta

kuřynta

prosiynta

I

autóma

polóma

pilyntóma

kuřyntóma

prosiyntóma

L, P

autach

polach

pilyntach

kuřyntach

prosiyntach

V

(auta!)

(pola!)

(pilynta!)

(kuřynta!)

(prosiynta!)



Plural (Einzahl)

galouty* (Hose)

chyřciy* (trockene Pflanzen, Reisig)

noucyniy* (Werkzeug)

grabje* (Re-chen)

brejle* (Brille)

N

galouty

chyřciy

noucyniy

grabje

brejle

G

galout

chyřciou

noucyniou

grabjôw

brejlôw

D

galoutó

chyřciu

noucyniu

grabjó

brejló

A

galouty

chyřciy

noucyniy

grabje

brejle

I

galoutóma

chyřciý

noucyniý

grabjóma

brejlóma

L, P

galoutach

chyřciu

noucyniu

grabjach

brejlach

V

(galouty!)

(chyřciy)

(noucyniy!)

(grabje!)

(brejle!)

* kein Singular vorhanden.(Pluraliatantum)

Singular

Plural


zdrowjy* (Gesundheit)

mlyko* (Milch)

złoto* (Gold)

nozycki** (Schere)

pjyřy** (Federn)

N

zdrowjy

mlyko

złoto

nozycki

pjyřy

G

zdrowjou

mlyka

złota

nozyckôw

pjyřou

D

zdrowju

mlyku

złotu, (złocie)

nozyckó

pjyřó

A

zdrowjy

mlyko

złoto

nozycki

pjyřy

I

zdrowjý

mlyký

złotý

nozyckóma

pjyřóma

L, P

zdrowju

mlyku

złocie

nozyckach

pjyřach

V

(zdrowjy!)

(mlyko!)

(złoto!)

(nozycki!)

(pjyřy!)

* nur Singularform, (Singulariatantum),; ** nur Pluralform, (Pluraliatantum)

14.5 Konsonantenwechsel bei der Deklination der Substantive
(Zniana spółgłosek przy odmianie rzeczowników)

Bei der Deklination von Substantiven treten Konsonantenveränderungen ein, die durch ein auf den Konsonanten folgendes "e" bzw. "i" bedingt sind.
Beispiele:

männliche Substantive

weibliche Substantive

sächliche Substantive

enden im L (Sing.), männl. auch im V (Sing.),; weibl. auch im D (Sing.)

männliche Substantive im N (Plural)

chłop

řepa

tempo

-pje

chłopi

grôb

ryba

niebo

-bje

groby

grouf

kufa


-fje

groufy

râkouw

głowa

słowo

-wje

râkouwy

stróm

mama

pismo

-mje

strómy

kret

cigaryta

lato

-cie

krety

dzioud

broda


-dzie

dziady

pjes

kosa

mjŷso

-sie

pse

Francuz

kabza

žejlazo

-zie

Francuzi

bocóń

wana

płótno

-nie

bocónie

kozioł

zamła

zdřadło

-le

kozły

motor

gôra

wjadro

-ře

motory

łochlast

kista

mjasto

-ście, -jście

łochlasty

gizd

gwjouzda

gniouzdo

-ździe

gizdy

łosioł


dziųsło

-śle

łosły


sosna


-śnie


błouzyn

blizna


-źnie

błouźni


satka


-ce



wouga


-dze



blacha


-se













Die in der Spalte (4) angegebenen Lautveränderungen finden auch bei der Komparativbildung der Adjektive und Adverbien statt. zB. fajny (Adj), (Kp.) fajniejsy,; zimno (Adv), (Kp.) zimniej. Hier wurden nur paar Beispiele zum Konsonantenwechsel genannt. Eine vollständige Analyse solcher Änderungen war nicht Ziel dieser kurzen Beschreibung der oberschlesischen Grammatik.

14.6 Deklinationsbeispiele von Substantiven in den benachbarten Sprachen
(Przykłady odmiany rzeczowników w sąsiedzkich językach)


Singular

Ob. Schl.

Slow.

Tschech.

Poln.


chłop (m) (Mann, Ehemann)

chlap (m) (Mann)

chlap (m) (Mann)

chłop (m) (Mann, Bauer)

N

chłop

chlap

chlap

chłop

G

chłopa

chlapa

chlapa

chłopa

D

chłopowi

chlapovi

chlapu, chlapovi

chłopowi

A

chłopa

chlapa

chlapa

chłopa

I

chłopý

chlapom

chlapem

chłopem

L, P

chłopje

(o) chlapovi

chlapu, chlapovi

chłopie

V

chłopje!


chlape!

chłopie!



Plural





N

chłopi

chlapi

chlapi

chłopi

G

chłopôw

chlapov

chlapů

chłopów

D

chłopó

chlapom

chlapům

chłopom

A

chłopôw

chlapov

chlapy

chłopów

I

chłopóma

chlapmi

chlapy

chłopami

L, P

chłopach

(o) chlapoch

chlapech

chłopach

V

chłopi!


chlapi!

chłopi!


** Die Bezeichnungen für Ehemann: Slow. muž,; Tschech. muž,; Poln. mąż,; und die Bezeichnung für Mann , Poln. mężczyzna, sind in der oberschlesischen Sprache unbekannt.


Singular

Ob. Schl.

Slow.

Tschech.

Poln.


dųmb (m) (Eiche)

dub (m) (Eiche)

dub (m) (Eiche)

dąb (m) (Eiche)

N

dųmb

dub

dub

dąb

G

dâmba

duba (-u)

dubu

dębu

D

dâmbowi, (-bu)

dubu

dubu

dębowi

A

dųmb

dub

dub

dąb

I

dâmbý

dubom

dubem

dębem

L, P

dâmbje

(o) dube (-u)

dubě (-u)

dębie

V

(dâmbje!)


dube!

dębie!



Plural





N

dâby

duby

duby

dęby

G

dâbôw

dubov

dubů

dębów

D

dâbó

dubom

dubům

dębom

A

dâby

duby

duby

dęby

I

dâbóma

dubmi

duby

dębami

L, P

dâbach

(o) duboch

dubech

dębach

V

dâby!


duby!

dęby!



Singular

Ob. Schl.

Slow.

Tschech.

Poln.


študyntka (f) (Studentin)

študentka (f) (Studentin)

studentka (f) (Studentin)

studentka (f) (Studentin)

N

študyntka

študentka

studentka

studentka

G

študyntki

študentky

studentky

studentki

D

študyntce

študentke

studentce

studentce

A

študyntkâ

študentku

studentku

studentkę

I

študyntkų

študentkou

studentkou

studentką

L, P

študyntce

študentke

studentce

studentce

V

študyntko!


studentko!

studentko!



Plural





N

študyntki

študentky

studentky

studentki

G

študyntkôw

študentiek

studentek

studentek

D

študyntkó

študentkám

studentkám

studentkom

A

študyntki

študentky

studentky

studentki

I

študyntkóma

študentkami

studentkami

studentkami

L, P

študyntkach

študentkách

studentkách

studentkach

V

študyntki!


studentky!

studentki!



Singular

Ob. Schl.

Slow.

Tschech.

Poln.


kość (f) (Knochen)

kosť (f) (Knochen)

kost (f) (Knochen)

kość (f) (Knochen)

N

kość

kosť

kost

kość

G

kości

kosti

kosti

kości

D

kości

kosti

kosti

kości

A

kość

kosť

kost

kość

I

kościų

kosťou

kostí

kością

L, P

kości

(o) kosti

kosti

kości

V

(kościo!)


kosti!




Plural





N

kości

kosti

kosti

kości

G

kości

kostí

kostí

kości

D

kośció

kostiam

kostem

kościom

A

kości

kosti

kosti

kości

I

kościóma

kosťami

kostmi

kośćmi

L, P

kościach

(o) kostiach

kostech

kościach

V

kości!


kosti!

kości!



Singular

Ob. Schl.

Slow.

Tschech.

Poln.


mjasto (n) (Stadt)

mesto (n) (Stadt)

město (n) (Stadt)

miasto (n) (Stadt)

N

mjasto

mesto

město

miasto

G

mjasta

mesta

města

miasta

D

mjastu, mjastowi

mestu

městu

miastu

A

mjasto

mesto

město

miasto

I

mjastý

mestom

městem

miastem

L, P

mjejście

(o) meste (-u)

městě

mieście

V

(mjasto!)



(miasto!)



Plural





N

mjasta

mestá

města

miasta

G

mjastôw

mjest

měst

miast

D

mjastó

mestám

městům

miastom

A

mjasta

mestá

města

miasta

I

mjastóma

mestami

městy

miastami

L, P

mjastach

(o) mestách

městech

miastach

V

(mjasta!)


(města!)

(miasta!)



Singular

Ob. Schl.

Slow.

Tschech.

Poln.


serce (n) (Herz)

srdce (n) (Herz)

srdce (n) (Herz)

serce (n) (Herz)

N

serce

srdce

srdce

serce

G

serca

srdca

srdce

serca

D

sercu

srdcu

srdci

sercu

A

serce

srdce

srdce

serce

I

sercý

srdcom

srdcem

sercem

L, P

sercu

srdci

srdci

sercu

V

serce!


srdce!

serce!



Plural





N

serca

srdcia

srdce

serca

G

sercôw

sřdc

srdcí

serc

D

sercó

srdciam

srdcím

sercom

A

serca

srdcia

srdce

serca

I

sercóma

srdcami

srdci

sercami

L, P

sercach

(o) srdciach

srdcích

sercach

V

serca!


srdce!

serca!